انسان همواره به دنبال آگاهی از جهان هستی و کشف رازهای پنهان محیط پیرامون خود است. روحیه کنجکاوی انسان باعث می‌شود تا او در جستجوی پدیده‌ها رؤیاپردازی کند. رؤیاپردازی‌هایی که گاه به حقیقت می‌پیوندند و گاه در قامت یک فرضیه یا رؤیا باقی می‌مانند تا شاید روزی دوباره کشفی جدید درستی یا نادرستی آن‌ها را به چالش بکشد.
یکی از سبک‌های جذاب در ادبیات داستانی جهان سبک علمی تخیلی است. این سبک با تکیه‌بر روحیه کاوشگری انسان و البته ذهن خلاق او برای داستان‌پردازی مرزی متصور نیست و خواننده را به فراسوی واقعیت می‌برد.
بسیاری از داستان‌های علمی تخیلی در طول تاریخ پیش‌بینی‌هایی از آینده داشته‌اند که شاید اگر در گذشته در این دسته‌بندی قرار نمی‌گرفتند، حال نباید کتابی حداقل تخیلی نام می‌گرفتند. این داستان‌ها نسبت به داستان‌های تخیلی به واقعیت نزدیک‌ترند و همین دلیلی است که امکان به حقیقت پیوستن آن‌ها در آینده همواره وجود دارد. داستان‌های علمی تخیلی معمولاً حقیقتی اثبات‌شده در علم را پروبال می‌دهند و بر اساس روابط علی و معلولی پیش می‌روند. شاید جالب باشد که بدانید برخی از کتاب‌های علمی تخیلی جرقه‌ای در ذهن دانشمندان و پژوهشگران روشن کرده‌اند که باعث کشفیات یا اختراعات جدید در دنیای علم شده‌اند.
در این مقاله تلاش شده تعدادی از کتاب‌های تأثیرگذار در ژانر علمی تخیلی به شما معرفی شود تا اگر قصد دارید این زمینه مطالعه داشته باشید بتوانید به انتخاب‌های درستی داشته باشید و حداقل بهترین‌های این حوزه را از دست ندهید.
کتاب‌های معرفی‌شده کتاب‌های شاخصی هستند که تا سال ۱۹۷۰ میلادی به چاپ رسیده‌اند. بدیهی است که ممکن است کتاب‌های بی‌شماری در این زمینه وجود داشته باشد و کتاب‌ها بر اساس منابع معتبر و افکار سنجی از مخاطبان این حوزه، معرفی‌شده است.
کتاب علمی تخیلی دنیای فروزان اثر مارگارت کاوندیش (۱۶۶۶)
The Blazing World, by Margaret Cavendish
به عقیده بسیاری و بر اساس منابع معتبر این کتاب اولین کتاب علمی تخیلی جهان است. این کتاب را فیلسوف بریتانیایی یعنی مارگارت کاوندیش نگاشته است. این کتاب، داستان زنی است که براثر اتفاقاتی از دنیای خود جدا و تعبیر بهتر ربوده می‌شود و به جهانی دیگر گام می‌گذارد و به دلیل آنکه او زنی زیبا است در دنیای مردانه ملکه می‌شود. در دنیایی که بخشی از موجودات آن نیم حیوان و نیم انسان و بخش دیگر نیم حیوان و نیم مرد هستند و او که یک انسان کامل است و زنی زیبا است، طبیعی است که میان آن‌ها شاخص باشد. او سرانجام علیه وطن خود شورش می‌کند و به جنگ آن می‌رود.
این داستان یک کتاب فمینیستی است و داستان زنی اشاره دارد که علیه تمامی تبعیض‌ها دست به طغیان میزند. این کتاب همواره منبع انگیزه برای زنان همه‌ی اعصار بوده و هست.
کتاب علمی تخیلی فرانکشتاین اثر مری شلی (۱۸۱۸)
Frankenstein, by Mary Shelley
مری شلی دیگر نویسنده شهیر بریتانیایی در سال ۱۸۱۸ مشهورترین اثر خود یعنی فرانکشتاین را به رشته تحریر درآورد. این کتاب که یکی از مشهورترین کتاب‌های علمی تخیلی جهان است منبع اقتباس بسیاری از فیلم‌ها و داستان‌های پس از خود قرار گرفت.
این کتاب داستان دانشمندی به نام ویکتور فرانکشتاین را روایت می‌کند که طی یک آزمایش و با دوختن اجزای بدن مردگان به یکدیگر و وصل کردن نیروی الکتریسیته به آن، هیولای ترسناک و زشتی را خلق می‌کند. به‌مرور هیولای انسان‌نما دست به شرارت‌هایی میزند که ویکتور نیز از عهده‌ی کنترل او برنمی‌آید.
کتاب علمی تخیلی سه‌گانه بنیاد اثر اسحاق عاصم‌اف (۱۹۵۱)
Foundation, by Isaac Asimov
این مجموعه کتاب را اسحاق عاصم‌اف (آیزاک آسیموف) دانشمند و نویسنده نامی آمریکایی که تباری روس داشت نوشته است. این مجموعه کتاب از محبوب‌ترین کتاب‌های علمی تخیلی دنباله‌دار است که منبع الهام بسیاری از رهبران جسور دنیا بوده است. داستان این کتاب داستان زوال یک امپراتوری دوازده‌هزارساله کهکشانی را روایت می‌کند که همه افراد جز یک نفر از این زوال و افول بی‌خبرند. هری سلدون که از نابودی باخبر شده درصدد آن برمی‌آید که نسل بشر را نجات دهد و تعدادی از باهوش‌ترین‌ها و نخبگان سیاره خود را به سیاره‌ای دیگر می‌فرستد تا این مهم را به انجام برسانند. او پناهگاه جدید در سیاره دیگر را بنیاد می‌نامد و نام این مجموعه نیز از نام همین پناهگاه گرفته‌شده است. این کتاب منبع الهام بسیاری از رهبران سیاسی و اقتصادی جهان قرارگرفته و از زوایای روان‌شناختی نیز بسیار موردتوجه است.
کتاب علمی تخیلی مقصد من ستارگان اثر آلفرد بستر (۱۹۵۷)
The Stars My Destination, by Alfred Bester
آلفرد بستر نویسنده آمریکایی در سال ۱۹۵۷ یکی از کتاب‌های مهم ژانر علمی تخیلی را نوشت. مقصد من ستارگان، داستان انتقام و زنده ماندن خوی انسانی در هر جا و هر موقعیت است. گالیور فویل بازمانده یک سفینه فضایی است که درصدد انتقام از دشمنانش برمی‌آید. او که از هر نظر انسانی معمولی است و حتی در برخی موارد دارای سادگی و حماقت‌هایی نیز هست که تصور تبدیل او به یک ابرقهرمان انتقام‌جو را به تصوری دور از ذهن بدل می‌کند. مقصد من ستارگان ابتدا در قالب داستان سریالی در یک مجله به چاپ رسید اما خیلی زود در قالب داستانی مستقل در کتابی به نام خودش به چاپ رسید.
کتاب علمی تخیلی سولاریس اثر استانیسلاو لم (۱۹۶۱)
Solaris, by Stanislaw Lem
شاید استانیسلاو لم نویسنده نام‌آشنای لهستانی تصور هم نمی‌کرد که قرار است در سال ۱۹۶۱ بهترین و مهم‌ترین اثر کارنامه خود را به چاپ برساند. کتابی که درست ۱۰ سال بعد منبع الهام آندره تارکوفسکی کارگردان شهیر روس شد تا فیلمی به نام سولاریس را بسازد. رمان کوتاه سولاریس داستان گروهی از انسان‌ها است در ایستگاهی فضایی در تلاش‌اند تا اقیانوسی ناشناخته در سیاره‌ای به نام سولاریس را بشناسند اما در این راه با چالش‌های زیادی مواجه می‌شوند. رمان سولاریس همچنین در سال ۲۰۰۲ میلادی یک‌بار دیگر به فیلم تبدیل شد و ماحصل آن فیلمی شد به همین نام که این فیلم نیز موردتوجه منتقدین قرار گرفت.
کتاب علمی تخیلی تلماسه اثر فرانک هربرت (۱۹۶۵)
Dune, by Frank Herbert
در سال ۲۰۱۲ رمان تلماسه از سوی خوانندگان داستان‌ها و رمان‌های علمی تخیلی به‌عنوان بهترین کتاب علمی تخیلی تمام اعصار انتخاب شد. فرانک هربرت نگارش این مجموعه داستان را در سال ۱۹۶۵ آغاز کرد و سنگ بنای پرفروش‌ترین کتاب علمی تخیلی تاریخ را بنا نهاد. تلماسه که داستانش در آینده به وقوع می‌پیوندد و داستان رقابت و جنگ میان چند خاندان بزرگ را روایت می‌کند که در شرایط خاص اجتماعی و زیست‌محیطی مشغول تلاش برای بقا هستند. روابط میان این خاندان شبیه به طوایف عرب ترسیم‌شده و همین مسئله به جذابیت داستان کمک شایانی کرده است.
در سال ۱۹۸۴ دیوید لینچ غول سینمای جهان به تأثیر مستقیم از این کتاب فیلمی با همین نام ساخت که در این ژانر همواره در زمره بهترین فیلم‌ها قرار می‌گیرد.
کتاب علمی تخیلی ماه معشوقه‌ای خشن است (۱۹۶۶)
The Moon is a Harsh Mistress, by Robert Heinlein
ماه معشوقه‌ای خشن است یکی از کتاب‌های موردعلاقه ایلان ماسک غول فناوری و مدیر موفق شرکت تسلا است. نویسنده‌ی این کتاب یکی از ارکان ادبیات علمی تخیلی جهان یعنی رابرت هاین لاین است. داستان این کتاب در سال ۲۰۷۵ رخ می‌دهد درجایی که ماه به‌عنوان تبعیدگاه زمین مورداستفاده قرار می‌گیرد و پس از مدتی جامعه‌ای ۳ میلیون نفری از تبعیدی‌ها در ماه شکل می‌گیرد. کشمکش‌ها و قوانینی که میان این تبعیدی‌ها وجود دارد، دست‌مایه اصلی نویسنده برای خلق کنش‌های بسیاری است. این کتاب از منظر اجتماعی، سیاسی و جامعه‌شناسی دارای جنبه‌های بی‌نظیری است و در مطالعاتی در این حوزه‌ها همواره موردتوجه قرارگرفته است.
کتاب علمی تخیلی یخ پاره اثر آنا کاوان (۱۹۶۷)
Ice, by Anna Kavan
یخ پاره نام شاهکاری است از آنا کاوان است که ازقضا بهترین اثر او نیز نام‌گرفته است. یخ داستان تنهایی بشر در همه اعصار است تنهایی که مثل یخ جهانش را فرامی‌گیرد. این داستان دیدگاهی ملال‌آور از پایان جهان را ارائه می‌دهد که قهرمان و راوی داستان برای فرار از تنهایی و البته رسیدن به بانویی جوان در مرز میان رؤیا و واقعیت قدم برمی‌دارد. آنا کاوان در این داستان به‌خوبی توانسته تصویری زیبا از تنهایی و اعتیاد بشر را نشان دهد. این کتاب اولین بار در سال ۱۹۶۷ به چاپ رسید و خیلی زود جای خود را میان علاقه‌مندان این ژانر باز کرد.
کتاب علمی تخیلی دستِ چپِ تاریکی اثر اورسولا لو گویین (۱۹۶۹)
The Left Hand of Darkness, by Ursula K. Le Guin
یکی از آثار تحسین‌شده در ژانر علمی تخیلی کتاب دست چپ تاریکی است. این کتاب که به عقیده‌ی بسیاری بهترین کتاب فمینیستی در ژانر علمی تخیلی است به انتخاب مجله معتبر Locus به‌عنوان دومین کتاب برتر علمی تحلیلی اعصار انتخاب شد. این کتاب در حوزه روابط جنسی میان انسان‌ها تحلیل‌های دقیق و موشکافانه‌ای ارائه می‌دهد. داستان این کتاب داستان انسان در سرزمین زمستان است. انسان که قادر به گسترش مادینگی یا نرینگی شخصیت‌های جنسی خود در طول فازهای باروری هستند. فرستاده‌ای از اجتماع کهکشانی سیاست‌های محلی را آشفته کرده و مجبور می‌شود تجربیاتش را در روابط با انسان‌ها تغییر دهد.
در این مقاله تلاش شد کتاب‌هایی که تا سال ۱۹۷۰ به چاپ رسیده‌اند به شما معرفی شود و دلیل این انتخاب هم‌شکل متفاوت تکنولوژی تا آن سال‌ها است و با پیشرفت تکنولوژی تصورات و حتی تخیل انسان هم دست‌خوش تغییرات اساسی شد که این فرآیند باعث تغییرات اساسی در این ژانر شد.
