دهۀ ۷۰ شمسی با توجه به باز شدن فضای فرهنگی ایران و روی کار آمدن دولت اصلاحات، هنرمندان و به‌طور ویژه کارگردانان توانستند بافاصله گرفتن از فضای انقلاب و جنگ به موضوعاتی سوای این مسائل بپردازند. سینمای ایران در این دهه توانست مخاطبان بیشتری را با سینما آشتی دهد و خود نیز با سینما و جشنواره‌های جهانی آشتی کرد. موفقیت‌های سینمای ایران در دهه ۷۰ سنگ بنای موفقیت‌هایی را گذاشت که سبب شد بسیاری از جهانیان بیشتر از گذشته با فرهنگ ایران درگیر شوند.
ما در این مقاله سعی کردیم شما را با ۱۰ فیلم برتر دهه ۷۰ آشنا کنیم؛ البته در اینجا به فیلم‌هایی که در مقاله‌های پیشین بانی‌مگ تحت عناوین مختلف به آن‌ها پرداخته‌شده، اشاره نشده است.
زیر درختان زیتون
کارگردان: عباس کیارستمی
بازیگران: محمدعلی کشاورز، حسین رضایی، ظریفه شیوا، فرهاد خردمند، طاهره لادانیان
محصول: ۱۳۷۳
سومین قسمت سه‌گانۀ کوکر، فیلم سینمایی زیر درختان زیتون است که پس از دو فیلم موفق خانۀ دوست کجاست؟ و فیلم زندگی و دیگر هیچ ساخته شده است. عباس کیارستمی کارگردان پرآوازه سینما، شاهکارهای دیگری همچون باد ما را با خود خواهد برد، مشق شب، کلوز آپ، طعم گیلاس و … را نیز در کارنامۀ هنری‌اش دارد که راهنمای نسل جدید سینما خواهد بود.
زیر درختان زیتون یکی از گنجینه‌های مهم سینما محسوب می‌شود که جوایز متعددی را با خود به همراه داشته است. آخرین فیلم سه‌گانۀ معروف کوکر قصۀ عشق پسر جوانی است که به دلیل نداشتن خانه در مراسم خواستگاری، به او جواب رد می‌دهند؛ همان شب پس از مراسم خواستگاری، زلزله رخ می‌دهد و همۀ مردم بی‌خانمان می‌شوند.
عباس کیارستمی در این اثر نیز به‌مانند همۀ آثار باارزشش روایتی مستند گونه را با شاعرانگی روی پرده سینما نقل می‌کند. ایده جذاب و قابل‌تأمل او برای خلق این شاهکار دیدنی، بسیار جذاب و ستودنی برای مخاطبانی است که این فیلم را تماشا می‌کنند. بدون شک جوایز متعددی که این فیلم به دست آورد دلیل محکمی برای اثبات این ادعا است. در ادامه افتخاراتی که زیر درختان زیتون در جشنواره‌های سینمایی مهم جهان به دست آورده را معرفی نموده‌ایم.
- برنده هوگو نقره‌ای جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو در سال ۱۹۹۴
- نامزد نخل طلای جشنواره فیلم کن ۱۹۹۴
- برنده خوشه طلایی بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی فیلم وایادولید در سال ۱۹۹۴
- برنده جایزه منتقدان بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی فیلم سائو پائولو در سال ۱۹۹۴
- برنده رز طلایی نشست فیلم برگامو ایتالیا در سال ۱۹۹۵
- برنده جایزه پرده نقره‌ای بهترین کارگردانی جشنواره بین‌المللی فیلم سنگاپور در سال ۱۹۹۵
- برنده جایزه فیلم منتخب تماشاگران جشنواره بین‌المللی فیلم ملبورن در سال ۱۹۹۵
مسافران
کارگردان: بهرام بیضایی
بازیگران: جمیله شیخی، مژده شمسایی، هما روستا، فاطمه معتمد آریا، فرخ‌لقا هوشمند، مجید مظفری
محصول: ۱۳۷۰
مسافران بهرام بیضایی را بدون شک باید در صدر جدول بهترین فیلم‌های دهۀ ۷۰ شمسی دانست. با گذشت ۳۰ سال از انتشار این شاهکار بهرام بیضایی، همچنان این فیلم منتقدان بسیاری را باعلاقۀ بسیار به چالش رمزگشایی و نقد مسافران ترغیب می‌کند. فیلم سینمایی مسافران در این سال‌ها همچنان به‌عنوان راهنمایی برای دانشجویان و هنرجویان نسل جدید در تمام کلاس‌های درس دانشگاهی، با این امید که شاید نسل جدید بتوانند ادامه‌دهندۀ این مسیر باشند، تدریس می‌شود.
داستان آئین عروسی که به هر دلیل شکلی دیگر به خود می‌گیرد، پی‌رنگ اصلی مسافران است. ایده بکر مسافران بدون شک محصول سال‌ها پژوهش و زیست بهرام بیضایی است که می‌تواند راهنمایی باارزش برای نسل جوان سینمای ایران باشد تا باوجود تمام مشکلات موجود، استوار مانده و دست به آفرینش هنری بزنند و نه ابتذال که ارزش کارشان را تاریخ به‌خوبی قضاوت خواهد کرد.
فیلم سینمایی مسافران در دهمین دورۀ جشنواره سینمایی فیلم فجر توانست ۶ جایزه را دریافت نماید؛ هرچند که به عقیده بسیاری از منتقدان تمام جوایز آن سال باید به این فیلم بهرام بیضایی تعلق می‌گرفت. مسافران روایت یک مراسم عروسی است که خانوادۀ خواهر عروس را برای رساندن آیینۀ خانوادگی خود به جشن عروسی میراث دار بعدی خانواده به سمت تهران می‌کشاند.
سارا
کارگردان: داریوش مهرجویی
بازیگران: نیکی کریمی، امین تارخ، خسرو شکیبایی، یاسمین ملک‌نصر
محصول: ۱۳۷۱
فیلم سینمایی سارا یکی از ساخته‌های موفق داریوش مهرجویی به شمار می‌رود که داستان آن اقتباسی از نمایشنامۀ خانۀ عروسک هنریک ایبسن است. در کارنامۀ هنری داریوش مهرجویی فیلم‌های مهمی پیرامون موضوعاتی دربارۀ زنان وجود دارد که از شاخص‌ترین آن‌ها می‌توان به فیلم‌های سینمایی لیلا، سارا و بانو اشاره کرد.
سارا روایت زنی سخت‌کوش است که برای تهیۀ مخارج بیماری شوهرش تلاش بسیار می‌کند اما پس از سال‌ها جواب این فداکاری خود را به شکلی دیگر دریافت می‌کند. ساخت آثار ارزشمندی با نگاه خاص به مسائل زنان در جامعه مردسالار، داریوش مهرجویی را به یکی از محبوب‌ترین کارگردانان ایرانی تبدیل کرده است. فیلم سینمایی سارا توانست جوایز متعددی را در جشنواره‌های داخلی و خارجی به دست آورد که در ادامه آن‌ها را معرفی کرده‌ایم.
- برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن در یازدهمین جشنواره فیلم فجر
- برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه در یازدهمین جشنواره فیلم فجر
- برنده جایزه صدف طلایی بهترین فیلم در چهل و یکمین جشنواره فیلم سن‌سباستین، اسپانیا
- برنده جایزه بالن نقره‌ای بهترین فیلم جشنواره سه قاره، فرانسه
- برنده جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران در جشنواره سه قاره، فرانسه
- برنده جایزه هنری‌ترین فیلم از دوازدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم حراره، زیمبابوه
- برنده جایزه صدف نقره‌ای برای نقش اول زن به‌طور مشترک از چهل و یکمین جشنواره فیلم سن سباستین اسپانیا
- برنده جایزه مونگولفیه نقره‌ای برای نقش اول زن به‌طور مشترک از یازدهمین جشنواره سه قاره نانت فرانسه
بادکنک سفید
کارگردان: جعفر پناهی
بازیگران: فرشته صدرعرفایی، آیدا محمدخانی، محسن کفیلی، آنا بورکوفسکا، محمد شاهانی
محصول: ۱۳۷۳
برنده بهترین فیلم سیزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر فیلمی به کارگردانی جعفر پناهی و نویسندگی عباس کیارستمی است که توانست جوایز دیگری همچون جایزه بهترین فیلم نوزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم سائوپولو برزیل، جایزه بزرگ هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم توکیو و همچنین سه جایزۀ مهم از چهل و هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کن را به دست آورد.
بادکنک سفید روایت دختر خردسالی است که نزدیک تحویل سال برای خرید ماهی قرمز از خانه خارج می‌شود اما با گم کردن پولش اتفاقاتی را پشت سر می‌گذارد تا بتواند با ماهی قرمز بر سر سفره هفت‌سین حاضر شود. فیلم سینمایی بادکنک سفید یکی دیگر از بهترین فیلم‌های ساخته شده در دهه ۷۰ است که پیشنهاد می‌کنیم این ساختۀ ارزشمند جعفر پناهی را حتماً تماشا نمایید.
مرسدس
کارگردان: مسعود کیمیایی
بازیگران: محمدرضا فروتن، مرجان شیرمحمدی، رامبد شکرابی، شروین فتحی، پارسا پیروز فر
محصول: ۱۳۷۶
فیلم سینمایی مرسدس یکی از خاطره‌انگیزترین فیلم‌های ساخته شده در دهه ۷۰ است که در آن سال‌ها مخاطبان بسیاری را برای تماشای این فیلم به سینما کشاند. این ساختۀ متفاوت مسعود کیمیایی روایت پسر جوانی به نام اسفندیار (اسی) است که به دلیل بیماری پدرش مأمور می‌شود با مرسدس بنزی که نزد پدرش امانت است به سفر برود؛ اسی مأموریت را یک روز به تأخیر می‌اندازد و در آن روز با دوستانش اتفاقاتی را تجربه می‌کنند.
قرمز
کارگردان: فریدون جیرانی
بازیگران: محمدرضا فروتن، هدیه تهرانی، کمند امیرسلیمانی، توران مهرزاد، شهره سلطانی
محصول: ۱۳۷۷
فیلم سینمایی قرمز ساختۀ فریدون جیرانی یکی دیگر از محبوب‌ترین فیلم‌های سینمایی ایرانی در دهه ۷۰ است که سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد و زن را برای محمدرضا فروتن و هدیه تهرانی به همراه داشت. قرمز را می‌توان در میان فیلم‌های خاطره‌انگیز و خاص سینمای ایران دانست که در دهه ۷۰ طرفداران بسیاری پیدا کرد.
قرمز روایت یک زن به نام هستی است که همسر خود را از دست داده و پس از مدتی با جوانی متمول به نام ناصر ملک ازدواج کرده است. ناصر دچار بیماری سوءظن یا اختلال شخصیت پارانویید است که این مسئله سبب می‌شود مشکلات هولناکی برای هستی و دخترش (دختری که از ازدواج قبلی خود دارد) به وجود بیاید.
بچه‌های آسمان
کارگردان: مجید مجیدی
بازیگران: رضا ناجی، میر فرخ هاشمیان، بهاره صدیقی، نفیسه جعفر محمدی، فرشته سرابندی
محصول: ۱۳۷۵
بچه‌های آسمان اولین فیلم سینمایی ایرانی است که به‌عنوان پنج نامزد نهایی جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان در سال ۱۹۹۸ انتخاب شده و مجید مجیدی توانست این افتخار را برای اولین بار در میان کارگردانان ایرانی به دست آورد. افتخاری که اصغر فرهادی توانست با دریافت دو جایزه اسکار برای فیلم‌های جدایی نادر از سیمین و فروشنده آن را کامل کند. بچه‌های آسمان روایت پسربچه‌ای است که کفش‌های خواهرش را گم می‌کند و به دلیل ناتوانی مالی پدرش مجبور می‌شود کتانی خود را اشتراکی با خواهرش استفاده کند.
بچه‌های آسمان از دیگر فیلم‌های شاخص تاریخ سینمای ایران است که در دهۀ ۷۰ ساخته شده است و توانسته افتخارات بسیاری را به دست آورد. در ادامه به چند افتخار مهم فیلم بچه‌های آسمان پرداخته‌ایم.
- نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان در سال ۱۹۹۸
- برنده جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران جشنواره بین‌المللی فیلم ورشو در سال ۱۹۹۹
- برنده جایزه بهترین فیلم خارجی زبان جشنواره بین‌المللی فیلم نیوپورت در سال ۱۹۹۸
- برنده جایزه پرنده نقره‌ای بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی فیلم سنگاپور در سال ۱۹۹۸
- برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر
- برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر
- برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه جشنواره فیلم فجر
- برنده لوکاس جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوان در سال ۱۹۹۷
زیرپوست شهر
کارگردان: رخشان بنی اعتماد
بازیگران: گلاب آدینه، محمدرضا فروتن، باران کوثری، محسن قاضی مرادی
محصول: ۱۳۷۹
فیلم سینمایی زیرپوست شهر یکی از مهم‌ترین فیلم‌های رخشان بنی‌اعتماد از کارگردانان بلندآوازه سینمای ایران در دهۀ هفتاد است که در آخرین روزهای دهه ۷۰ مخاطبان بسیاری را با خود همراه کرد. زیرپوست شهر روایت زندگی خانواده‌ای فقیر در بحبوحۀ انتخابات را روایت می‌کند که اتفاقات تلخی را پشت سر می‌گذارند.
زمانی برای مستی اسب‌ها
کارگردان: بهمن قبادی
بازیگران: ایوب احمدی، روژین یونسی، آمنه اختیاردینی، مهدی اختیاردینی، کلثوم اختیاردینی
محصول: ۱۳۷۸
زمانی برای مستی اسب‌ها اولین فیلم بلند سینمایی بهمن قبادی از کارگردانان مهم تاریخ سینمای ایران است که در سال ۱۳۷۸ در یک روستای مرزی میان ایران و عراق با بازیگران غیرحرفه‌ای ساخته شده است. این فیلم برندۀ جوایز مهمی همچون دوربین طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم کن و جایزه ویژه هیئت‌داوران در فستیوال شیکاگو در سال ۲۰۰۰ شد.
فیلم سینمایی زمانی برای مستی اسب‌ها روایت خانوادۀ کولبر کرد است که پس از مرگ پدر خانواده، بار مسئولیت خانواده بر دوش یکی از پسران می‌افتد که باید از برادر بیمارش و سه خواهر دیگر مراقبت کرده و بار مشکلات زندگی را بر دوش بکشد.
کلاه قرمزی و پسرخاله
کارگردان: ایرج طهماسب
بازیگران: ایرج طهماسب، فاطمه معتمدآریا، حمید جبلی، مرتضی احمدی، حمیده خیرآبادی
محصول: ۱۳۷۳
بدون شک کلاه قرمزی و پسرخاله محبوب‌ترین فیلم سینمایی ساخته شده در دهه هفتاد ایران است که با حضور جمعی از بهترین هنرمندان ایران تولید شده است. کلاه قرمزی و پسرخاله پرمخاطب‌ترین و پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران است که پس از گذشت بیش ۲۵ سال همچنان در یاد بسیاری از مخاطبان ایرانی مانده است.
اگر فیلم سینمایی کلاه قرمزی و پسرخاله را مشاهده نکرده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم حتماً این فیلم جذاب را در اولین فرصت تماشا کنید تا از تماشایش لذت ببرید.
فیلم‌های باکیفیت تولید شده در دهه هفتاد مطمئناً بیشتر از ۱۰ فیلم است که معرفی همۀ این فیلم‌ها از حوصلۀ این مقاله خارج است. در این مقاله تلاش کردیم ۱۰ فیلم برتر دهه ۷۰ سینمای ایران را به شما معرفی نماییم. شما چه فیلم دیگری به این لیست اضافه می‌کنید؟
