شب یلدا نزدیک است، روزهای پاییزی با سرعت در حال گذر هستند و بزودی وارد زمستان می‌شویم. با نزدیک شدن به شب یلدا سوالات زیر برای شما عزیزان ایجاد می‌شود. به همین جهت در این مقاله بانی مگ به همه‌ی این سوالات پاسخ می‌دهد:

• شب یلدا چیست؟
• شب چلّه یعنی چه؟
• فلسفه و علت نامگذاری شب یلدا چیست؟
• دلیل برپایی جشن یلدا چیست ؟
• شب یلدای امسال چه تاریخی است ؟
• آداب و رسوم شب یلدا چیست ؟
• شب یلدا را چطور تزیین کنیم؟
• در اولین یلدایی عروس چه کارهایی باید انجام داد؟
• آیین شب یلدا در ایران و جهان چگونه برگزار می‌شود؟
• شب یلدا را چطور تبریک بگوییم ؟
• اشعار شب یلدا چیست؟
• شب یلدا لباس چی بپوشیم؟

واژه‌شناسی یلدا و چله

شب یلدا چیست؟

یلدا در ایران به معنی تولد مهر (میترا) و واژه‌ای سُریانی به معنای زایش و تولد است. سریانی زبانی بود که در میان مسیحیان رواج داشت. این معنا، از بررسی و تحقیق در واژه‌نامه‌ها و کتاب‌های تاریخی به دست آمده است. ابوریحان بیرونی از شب یلدا با نام میلاد اکبر یاد می‌کند و منظور از این نام را میلاد خورشید دانسته است. کتاب آثار الباقیه نوشته شده به زبان عربی و در حال حاضر، چند ترجمه فارسی از آن منتشر می‌شود. ابوریحان در این کتاب گاه‌شماری و تقویم اقوام مختلف را بررسی کرده است. اگر علاقمند باشید می‌توانید مراسمات و جشن‌های اقوام باستان را در این کتاب مطالعه کنید.

دقیقا مشخص نیست که واژه یلدا چه زمان و چطور وارد زبان فارسی شده است. از تاریخ این‌طور بر‌می‌آید که مسیحیان اولیه که در روم زندگی سختی داشتند و عده‌ای از آنان به ایران مهاجرت می‌کنند. به علت نزدیکی فرهنگی، این واژه سریانی به فارسی راه پیدا می‌کند.

شب چلّه یعنی چه؟

چلّه زمستان از اول دی (در تقویم کنونی ایران) آغاز می شود و تا دهمین روزِ بهمن ماه ادامه دارد. به این ایام چلّه بزرگ می گویند.  س از آن، چلّه کوچک شروع و تا اول اسفند ادامه دارد. شدت سرما در چلّه کوچک کمتر است و آسیب کمتری هم می‌رساند. چهار روز پایان چلّه بزرگ، و چهار روز آغاز چلّه کوچک را، چهار چهار می‌گویند که نهایت شدت سرما در این مدت اتفاق می‌افتد.

ایرانیان در زمان‌های قدیم، یک نوع تقویم کلی نگر هم داشتند. این تقویم بیشتر در کار‌های کشاورزی و دامپروری کاربرد داشت. آن‌ها دو موقع از سال را به نام چلّه می‌شناختند. چلّه تابستان که از تیر شروع می‌شد و چلّه زمستان که از دی‌ماه. چلّه‌ها هر کدام به دو دوره تقسیم می‌شدند؛ چلّه بزرگ و چلّه کوچک. چهل روز ابتدایی را چلّه بزرگ و بیست روزِ بعد را چلّه کوچک می‌نامیدند.

شب چلّه در حقیقت همان شب یلدا است. چون از فردای این شب، چلّه بزرگ زمستان آغاز می‌شود به آن شب چلّه می‌گویند.

اما چرا برخی این شب را چله و برخی یلدا می نامند؟

در ادبیات و اشعار فارسی ایرانی یلدا به معنای تولد آمده است و ابوریحان بیرونی این شب را تولد خورشید نامیده است. اما چله نیز نام دیگری است که بر این شب گذاشته شده است چرا که از اول زمستان تا دهم بهمن را چله بزرگ و اوج سرما می دانند.

فلسفه و علت نامگذاری شب یلدا

یلدا در افسانه‌ها و اساطیر ایرانی حدیث میلاد عشق است که هر سال در «خرم روز» مکرر می‌شود.

 ماه دلداده مهر است و این هر دو سر بر کار خود دارند که زمان کار ماه شب است و مهر روزها بر می‌آید. ماه بر آن است که سحرگاه، راه بر مهر ببندد و با او در آمیزد، اما همیشه در خواب می‌ماند و روز فرا می‌رسد که ماه را در آن راهی نیست.

سرانجام ماه تدبیری می‌اندیشد و ستاره ای را اجیر می‌کند، ستاره ای که اگر به آسمان نگاه کنی همیشه کنار ماه قرار دارد و عاقبت نیمه شبی ستاره، ماه را بیدار می‌کند و خبر نزدیک شدن خورشید را به او می‌دهد. ماه به استقبال مهر می‌رود و راز دل می‌گوید و دلبری می‌کند و مهر را از رفتن باز می‌دارد. در چنین زمانی است که خورشید و ماه کار خود را فراموش می‌کنند و عاشقی پیشه می‌کنند و مهر دیر بر می‌آید و این شب، «یلدا» نام می‌گیرد. از آن زمان هر سال مهر و ماه تنها یک شب به دیدار یکدیگر می‌رسند و هر سال را فقط یک شب بلند و سیاه وطولانی است که همانا شب یلداست.

شب یلدا و جشن‌هایی که در این شب برگزار می‌شود، یک سنت باستانی است و پیروان میتراییسم آن را از هزاران سال پیش در ایران برگزار می‌کرده‌اند. در این باور یلدا روز تولد خورشید و بعدها تولد میترا یا مهر است. بسیاری بر این باورند که ریشه‌ی پاس‌داشت شب چله میراث قوم کاسپیان است.

کاسپ‌ها از اولین اقوام آریایی هستند که وارد ایران شدند. آن‌ها مردمانی با چشم‌های کبودرنگ و موهای بور بودند که ابتدا در گیلان امروزی سکنی گزیدند و پس از چندی به نقاط دیگر ایران مهاجرت کردند.

چون تاریکی فرا می‌رسید در پرتو روشنایی آتش تاریکی اهریمنی را از بین می‌بردند. در این شب مهم یا تولد خورشید افراد دور هم جمع می‌شدند و جهت رفع این نحوست آتش می‌افروختند و خوان ویژه مانند سفره یی که عید نوروز تهیه می‌کنند اما محتویات آن متفاوت است می‌گستراندند و هر آنچه میوه تازه فصل که نگهداری شده بود و میوه‌های خشک در سفره می‌نهادند.

این سفره جنبه دینی داشته و مقدس بود و از ایزد خورشید روشنایی و برکت می‌طلبیدند تا در زمستان به خوشی سر کنند و میوه‌های تازه و خشک و چیزهای دیگر در سفره تمثیلی از آن بود که بهار و تابستانی پربرکت داشته باشند و همه شب را در پرتو چراغ و نور و آتش می‌گذراندند تا اهریمن فرصت دژخویی و تباهی نیابد.

یلدا ریشه‌ای از زبان سریانی دارد که به معنای زایش و تولد است

تاریخچه شب یلدا

همانطور که می دانید تاریخچه و پیشینه یلدا به زمانهای بسیار گذشته برمی‌گردد ولی مشخص نیست قدمت دقیق آن به چه زمانی تعلق دارد بسیاری از باستان شناسان هفت هزار سال پیش را برای تاریخ شب یلدا مطرح کرده اند. ظروف سفالی دوران قبل از تاریخ را به استناد گرفته اند چرا که نقوش حیوانی ماه های ایرانی همچون عقرب و قوچ داخل این ظرف ها هک شده اند البته ناگفته نماند نقوش کشفیات باستان شناسی و کتیبه ها نادرند ولی باستان شناسان بر این باورند که تا ۷۰۰۰ سال پیش نیز میتوان آیین مربوط به شب یلدا را رصد کرد.

با تمام این تفاسیر چیزی که به عنوان شب یلدا به رسمیت شناخته شده است به ۵۰۰ سال پیش از میلاد برمیگردد و تاریخ وارد شدن آن به تقویم رسمی ایرانیان باستان به زمان داریوش یکم مربوط می شود تقویمی که شامل گاهشماری مصری ها و بابلی ها است.

شب یلدا در کتاب‌های تاریخی

ابوریحان بیرونی در کتاب قانون مسعودی ذکر کرده است: «اولین روز از دی‌ماه را خرم روز یا خُره روز می‌نامند. خور روز یعنی روز خورشید؛ روز تولد خورشید که شکست ناپذیر است. این روز منتسب به اهورامزدا است و یکی از روزهای چهارگانه جشن‌های دیگان (هم نام شدن روز و ماه) است.»

بنا به روایت ابوریحان بیرونی، تقویم کهن سیستانی، از آغاز زمستان شروع می‌شده. جالب این که ماه آغازین آن کریست نام داشته که شباهت زیادی با christ که در انگلیسی به معنای مسیح است دارد.

محمدحسین خلف تبریزی مولف واژه‌نامه برهان قاطع است. این واژه‌نامه در سال ۱۰۳۰ هجری شمسی نوشته شده و یلدا را اینطور معنی کرده: «یلدا، شب اول زمستان و شب آخر پاییز است که اول جَدْی و آخر قوس باشد؛ و آن درازترین شب‌ها ست در تمام سال؛ و در آن شب یا نزدیک به آن شب، آفتاب به برج جدی تحویل می‌کند؛ و گویند آن شب به غایت شوم و نامبارک می‌باشد؛ و بعضی گفته‌اند شب یلدا یازدهم جدی است.»

اما این رسم بنابر مدارک رومی، در ایران باستان چنین برگزار می‌شده که پیران و پاکان به تپه‌ای رفته، با لباسی نو و مراسمی ویژه از آسمان می‌خواستند که آن رهبر بزرگ را برای رستگاری آدمیان بفرستد؛ و باور داشتند که نشانه‌های زایش آن ناجی، ستاره‌ای است که بالای کوهی به نام کوه فیروزی که دارای درخت بسیار زیبایی بوده است (سرو یا کاج) پدیدار خواهد شد و موبد بزرگ برای همین نیایش می‌خوانده که قسمتی از آن در بهمن یشت مانده است: «آن شب که سرورم ظهور کند، نشانه‌ای از ملک آید، ستاره‌ای از آسمان ببارد، همان‌گونه که رهبرم از راه برسد و ستاره‌اش نشان نماید.»

شب یلدا در مسیحیت

مذاهب مختلف مسیحی، میلاد مسیح را در یکی از روز‌های نزدیک به انقلاب زمستانی برگزار می‌کنند. سال نو آن‌ها که در یازدهم دی‌ماه شروع می‌شود، نزدیک به شب یلدا است. برخی از تاریخ‌پژوهان و باستان‌شناسان عقیده دارند که تقویم میلادی با اندک تغییراتی، ادامه میلاد خورشید بوده که بعدها آن را به میلاد مسیح نسبت داده‌اند. از دیدگاه آن‌ها، این تقویم در روم، در قرن چهارم پس از میلاد به وجود آمده است.

ممکن است بپرسید میترائیسم چه ارتباطی با روم و مسیحیت دارد؟! در روم باستان، تولد خدای خورشید شکست ناپذیر، (سول اینویکتوس) را در روز انقلاب زمستانی جشن ‌می‌گرفتند. این خدای رومی ترکیبی از خدای خورشید و میترای آیین مهرپرستی بود.

میترائیسم چگونه به روم راه پیدا کرد؟ می‌گویند در زمانی که آیین زرتشت دین رسمی ایران شد، مهرپرستان در منطقه آسیای صغیر محدود شدند. در قرن اول قبل از میلاد، رومی‌ها آسیای صغیر را تصرف کردند. این آیین به واسطه اسیران جنگی به تدریج در روم گسترش یافت. مهرپرستی یا میترائیسم، کم‌کم جای خود را در بین تجار، لشکریان و حتی امپراتوران روم باز کرد؛ تا جایی که در آغاز قرن چهارم، بیش از سیصد معبد میترایی در ایتالیا برپا بود. در آن زمان بیشتر رومیان، شب یلدا را جشن می‌گرفتند. در نهایت امپراتور روم، کنستانتین اول به خاطر علاقه‌اش به مسیحیت، در سال ۳۱۳، فرمان آزادی این دین را در روم صادر کرد. او میلاد میترا را به میلاد مسیح تغییر داد. استدلالش این بود که مسیحیان در تاریخ تولد عیسی ابهام دارند و عیسی مظهر نور است. پس باید روز تولد خورشید همان میلاد مسیح باشد. و تاریخ تولد عیسی را روز ۲۲ دسامبر تعیین نمود؛ همان روز تولد میترا. این تاریخ، به دلیل اختلاف در محاسبات کبیسه‌گیری، بعداً به ۲۵ دسامبر تغییر یافت. پیش از این، تولد مسیح را روز ۶ یا ۷ ژانویه می‌دانستند. امروزه هم مسیحیان ارمنی در همین روز تولد مسیح را جشن می‌گیرند.

کارل یونگ، روانشناس مشهور سوئیسی درباره‌ی میترائیسم نظراتی داشت. او در کتاب «نماد تحول» به شکلی گسترده درباره‌ی اثرات میترائیسم بر مسیحیت توضیح داده است. اگر علاقمند باشید بیشتر در این زمینه تحقیق کنید، تصاویر و نمادهای مربوط به این موضوع را در پنجمین جلد از این مجموعه آثار، پیدا می‌کنید.

شب چله (یلدا) نجومی

شب یلدا یا شب چله از لحاظ علم نجوم اول زمستان و برابر با انقلاب زمستانی است که یکی از روزهای ۲۱ یا ۲۲دسامبر رخ می‌دهد. خورشید در حرکت سالیانه خود در اول زمستان در جنوبی ترین نقطه شرق طلوع کرده و در جنوبی ترین نقطه غرب غروب می‌کند و با کم شدن زاویه حرکتی خورشید در آسمان در این زمان ما در نیمکره شمالی شاهد بلندترین شب سال و کوتاه ترین روز سال هستیم، چرا که مدار حرکت زمین با دایره البروج ۲۳/۴ درجه اختلاف دارد و در نقطه انقلاب زمستانی زمین به پایین‌ترین حد خود و بیشترین اختلاف با مدار دایره البروج می‌رسد که ۲۳/۴– درجه است.

ولی از انقلاب زمستانی و یا شب چله به بعد خورشید از جنوبی ترین نقطه شرق و غرب فاصله گرفته و کم کم به نقطه شرق و غرب نزدیک شده تا اعتدال بهاری‚ که البته در این زمان شب و روز برابر است.

انحراف ۲۳/۵ درجه‌ای محور چرخش زمین نسبت به حالت عمود بر صفحه مدار آن عامل اصلی تفاوت طول شب و روز در روزهای مختلف سال است. این انحراف سبب می‌شود از دید ناظران زمینی خورشید در روزهای مختلف سال مسیر متفاوتی را در آسمان طی کند و در روزهای منتهی به زمستان نیمکره شمالی، خورشید کوتاه‌ترین مسیر ممکن را از دید ناظران نیمکره شمالی زمین بالای افق طی می‌کند.

باید توجه کرد که در این بازه زمانی پرتوهای خورشید در نیمکره‌ شمالی با زاویه کمتری نسبت به افق به سطح می‌تابند و خورشید نیز ارتفاع کمتری از افق می‌گیرد. در آغاز سال نو شمسی، طول شب و روز با هم برابر است و هرچه به آغاز تابستان نزدیک‌ می‌شویم طول روز بلندتر می‌شود. از آغاز تابستان تا انتهای آن، طول روز کاهش می‌یابد تا مجددا طول شب و روز در آغاز پاییز یکسان شود. به‌همین‌ترتیب هرچه به آغاز زمستان نزدیک می‌شویم، طول شب بلندتر می‌شود و از مدت زمان طلوع تا غروب خورشید کاسته می‌شود.

علت برپایی جشن یلدا

باور‌های کهن ایرانی بر اساس اسطوره‌ها و شناخت رویداد‌های کیهانی شکل گرفته است. روایت‌های مختلفی از علت برگزاری جشن شب یلدا وجود دارد.

روایت اول؛ پیروزی نور بر تاریکی

در روزگاران باستان، زندگی‌ مردم بر پایه کشاورزی و دامپروری بود؛ و تاثیرات آب و هوا برایشان بسیار مهم محسوب می‌شد. مردم با مشاهده و تجربه، تغییرات مداوم شب و روز و فصل‌ها را درک کرده بودند. بشرِ همیشه کنجکاو هم پس از کشف چگونگیِ وقوع یک رویداد، به دنبال فلسفه و چرایی آنها می‌گردد.

آنها تاثیر نور و تاریکی؛ و گرما و سرما را بر زندگی‌شان می‌دیدند. از تاثیراتی که می‌گرفتند؛ به این نتیجه رسیده بودند که، نور، روز و خورشید، نماد آفریدگار و نیکی ست. در مقابلِ آن، شب و سرما نشانه‌های اهریمن و پلیدی.

آنها از این مشاهدات، به این باور رسیده بودند که، شب و روز، و روشنایی و تاریکی، در یک جدال همیشگی به سر می‌برند. روز‌های بلندتر، نشانه پیروزی روشنایی، و روز‌های کوتاه‌تر نشانه‌ غلبه تاریکی بود.

به این ترتیب آنها آخرین روز پاییز، که بلندترین شب سال است، جشن می‌گرفتند. چرا که فردای آن، روز‌ها کم‌کم طولانی‌تر شده و آفریدگار بر اهریمن نور بر تاریکی پیروز می‌شود.

روایت دوم: تولد مهر و میترا و آغاز خلقت

آیین مهر یا میترائیسم در ایران قبل از دین زرتشتی رواج داشت. این آیین بر پایه پرستش میترا (مهر) قرار گرفته بود. میترا از ایزدان هند و ایرانی است. او از یک طرف نماینده عشق و محبت است؛ و از طرفی واسطه‌ی بستن پیمان‌هاست. او عهد نگهداشتن و راستگویی را نمایندگی می‌کند. مهر همچنین داورِ میان جنگاوران بوده و دروغگویان و عهد‌شکنان را مجازات می‌کند. نماد این ایزد حلقه‌ است. برخی ادعا می‌کنند، پیشینه حلقه ازدواج به همین اسطوره می‌رسد. خورشید هم نماد ظاهری میترا ست.

شب یلدا ۱۴۰۱

شب یلدا چه تاریخی است؟

شب یلدا در سال ۱۴۰۱ یعنی امسال برابر است با چهارشنبه ۳۰ آذر ۱۴۰۱ مصادف با ۲۱ دسامبر ۲۰۲۲ میلادی و یا ۲۶ جمادی الاول سال ۱۴۴۴ قمری.

آداب و رسوم شب یلدا

افراد کم سن و سال به بزرگترها در چیدن سفره و پهن کردن خوراکی های خوشمزه کمک می‌کنند. تعریف کردن خاطرات توسط افراد بزرگتر جمع، گرفتن فال، شاهنامه خوانی، حافظ خوانی، برپایی جشن یلدایی عروس و غیره از مهم ترین آداب و رسوم در شب یلدا است.

جشن یلدا با بزرگترها

بدون شک یکی از مهم ترین آداب و رسوم شب یلدا در ایران سپری کردن و جشن گرفتن در خانه بزرگترها؛ پدر، مادر، پدربزرگ و مادر بزرگ است. اگر بزرگترها در قید حیات هستند بهترین مکان برای جمع شدن اعضای خانواده خانه آنها می باشد. جمع شدن همه فامیل در خانه یکی از بزرگان یکی از آداب و رسوم ایرانی ها در شب یلدا می باشد که حتی برای خارجی ها نیز جذابیت دارد. با توجه به اینکه در کجای ایران باشید معمولا مادر بزرگ یا مادرتان برای شام شب یلدا برنامه ویژه ای دارد و غذای محلی مورد علاقه تان را می پزند.

آتش افروزی در شب یلدا

برپایی «آتش» جزء جدایی‌ناپذیر مراسم‌های ایرانی به ویژه مراسم شب یلدا بوده که در زمستان برگزار می‌شد. گفته می‌شود در شب یلدا ایرانیان آتش‌های بزرگ برپا می‌داشتند.

یلدا؛ نبرد ایزد خورشید با دیو سرما

جشن یلدا قطعا آیینی متناظر با ایزد خورشید و نبردش با سرما بوده است. به عبارت دیگر بر اساس همین تئوری الگو در اساطیر و شناخت ایزد خورشید و دیو سرما، نتیجه می‌گیریم که آیین شب یلدا پیروی از الگوی اسطوره‌ای نبرد ایزد خورشید با سیاهی شب و سرمای زمستان برای باورمندان اسطوره‌های ایرانی بوده است. بدین ترتیب روشن کردن آتش در شب یلدا قابل تفسیر می‌شود.

مثل‌گویی یا قصه‌خوانی در شب یلدا؛ آی قصه قصه قصه

مثل‌گویی که نوعی شعرخوانی و داستان‌خوانی است در قدیم اجرا می‌شده‌. به این صورت که خانواده‌ها در این شب گرد هم می‌آمدند و پیرترها برای همه قصه تعریف می‌کردند.

مثل قصه‌های کوچک و داستان‌های غیر واقعی اند. بیشتر قهرمان‌های آن جانوران، دیوان و پریان هستند و برای سرگرمی و خوشایند کودکان گفته و یا نوشته می‌شوند.

در هر نقطه‌ای از کشور قصه‌های مربوط به فرهنگ خودشان رواج بیشتری دارد. مثلا آذربایجانی‌ها قصه حسین کرد شبستری می‌خوانند و خراسانی‌ها بیشتر از داستان‌های شاهنامه داستان سرایی می‌کنند.

روزی روزگاری، ننه سرما بانوی زمستان، به همراه هوای سرد به شهر ما آمد. ننه سرما آنقدر پیر بود که انگار روی تمام موهایش برف نشسته. این مادربزرگ در آسمان زندگی می کرد و دو پسر داشت که سرما را با خود می آوردند. یکی از آن ها چله‌ کوچک و دیگری چله بزرگ.

چله‌ی بزرگ مرد مهربانی بود که از روز اول زمستان، برای ۴۰ روز بر زمین حکم‌فرمایی می کرد؛ اما بعد از این که حکمفرمایی چله بزرگه تمام می‌شد، پسر دوم ننه سرما یعنی چله کوچیکه حکمرانی خود را بر جهان آغاز می کرد. او برعکس برادرش مهربانش، بدجنس و سرد بود و با خود، برف، یخ و هوای بسیار سرد می آورد.

با این وجود، زمان فرمانروایی او کوتاه بود و تنها ۲۰ روز طول می کشید. با اینکه برادر بزرگتر به او می گفت که با دنیا مهربان باشد و اینقدر هوا را سرد نکند، گوش برادر کوچکتر بدهکار نبود.

بالاخره، یک روز حاکم دیگری آمد و چله کوچیکه را در یک کوه یخی زندانی کرد. ننه سرما خیلی غمگین شد. او به کوه رفت و با نفس گرمش برف و یخ را آب کرد تا پسرش را آزاد کند. او سرانجام در نبرد پیروز شد و توانست با آب کردن برف ها، پسرش را نجات دهد. ننه سرما خوشحال و با آرامش تمام شروع به تمیز کردن خانه کرد تا همه چیز برای آمدن عمو نوروز آماده باشد. همان کسی که پیام آور بهار و سال نو است…

در اولین روز بهار، ننه سرما لباس نو پوشید، موهایش را شانه زد و منتظر شد تا عمو نوروز برسد؛ اما همان طور که منتظر بود، خوابش برد و در همین زمان بود که عمو نوروز رسید. کمی چای نوشید و شیرینی خورد؛ بعد از آن برای ننه سرما چند شاخه گل در خانه گذاشت و رفت. وقتی ننه سرما بیدار شد، فهمید که دیدار با عمو نوروز را از دست داده است و تا سال دیگر او را نمی بیند. بعضی می گویند که این دو گاهی یکدیگر را دیدار می کنند و در این زمان، طوفان رخ می دهد.

فال حافظ در شب یلدا

با توجه به اینکه در هر خانه ایرانی کتاب دیوان حافظ پیدا می‌شود و ایرانیان به لسان الغیب و تفال زدن به او اعتقاد دارند، بر طبق رسوم کهن و باستانی خود در شب یلدا نیز تفالی به حافظ می‌زنند تا از زبان حافظ تعبیر نیت خود را بشنوند.

برای گرفتن فال حافظ شب یلدا، یکی از بزرگان خانواده و یا یک نفر که با صدای خوش و کلامی روان بتواند حافظ بخواند دیوان را در دست گرفته و مهمانان  و شب زنده داران به ترتیب در دل نیت کرده و یک صلوات یا فاتحه ای برای حافظ می خوانند. سپس فرد فال گیرنده کتاب را تصادفی باز کرده و شعر آمده را می‌خواند. در بعضی از دیوان‌های حافظ معنی شعر نیز آورده شده است و با آن تعبیر فرد تعبیر نیت خود را می‌شنود.

شاهنامه خوانی

رسمی دیگر از شب یلدا، شاهنامه‌خوانی است. این رسم از دیرباز در ایران رایج بوده. جذابیت شاهنامه‌خوانی به شیوه‌ی نقالی چند برابر می‌شود. متاسفانه این رسم نقالی در حال نابودی ست. باید خیلی خوش شانس باشید که در خانواده‌تان چنین فردی داشته باشید.

چنین بود تا بود گردان سپهر  //   گهی پر ز درد و گهی پر ز مهر

تو گر باهشی مشمر او را به دوست   //   کجا دست یابد بدردت پوست !

شب اورمزد آمد از ماه دی   //   ز گفتن بیاسای و بردار می

جشن یلدا برای عروس

یکی از آداب و رسوم شب یلدا، بردن یلدایی عروس است. شب یلدا عروس، فرصتی برای هم نشینی دو خانواده با یکدیگر است.

در این شب خانواده‌ی داماد برای گفتن شب یلدا مبارک، به خانه‌ی نوعروس رفته و یلدایی عروس را برای او می‌برند. همانطور که پیشتر اشاره کردیم، شب یلدا عروس، یکی از آداب و رسوم شب یلداست که در بسیاری از استان‌های ایران و همچنین کشورهای دیگر انجام می‌شود. آنچه در ادامه می‌خوانید؛ توضیحاتی در خصوص یلدایی عروس و تزیین شب یلدا برای عروس است.

شما می‌توانید از انواع خوراکی‌های شب یلدا برای شب یلدایی عروس استفاده کنید. استفاده از انواع آجیل، کله قند، میوه‌های مختلف از جمله هندوانه و یا انار تزیین شده، نقل و یا پشمک از جمله خوراکی‌هایی هستند که شما می‌توانید برای تزیین شب یلدا برای عروس استفاده کنید.

از دیگر مواردی که در شب یلدای عروس می‌تواند هدیه‌ای جذاب باشد؛ طلا و یا هدیه نقدی برای عروس است.

شما می‌توانید یک دیوان حافظ یا شاهنامه هم به عروس هدیه دهید. تزیین شب یلدا برای عروس نیز به کمک این دو کتاب می‎تواند جلوه‌ای جذاب به یلدایی عروس دهد.

از دیگر پیشنهادات بانی مگ، اضافه کردن پالتو یا لباس زمستانی است. شما می‌توانید شب یلدایی خود را همین حالا از وب سایت بانی مد تهیه بفرمایید.

کرسی نشینی در شب یلدا

کرسی در زمان‌های قدیم فقط یک وسیله گرمایشی برای ایرانیان نبود بلکه در فرهنگ ایرانی نقش زیادی داشت. وقتی تلویزیون یا رسانه‌های اجتماعی وجود نداشت، کرسی به‌عنوان یک نیروی محرکه بزرگ برای گردهمایی خانوادگی و اوقات فراغت بود. اعضای خانواده زیر کرسی دورهم جمع می‌شدند و اوقات خوبی را با هم می‌گذراندند، خواهر و برادرها در انجام تکالیف به یکدیگر کمک می‌کردند، پدربزرگ و مادربزرگ‌ها داستان خود را برای بچه‌ها تعریف می‌کردند و شب‌ها، همه اعضای خانواده باهم در اطراف کرسی می‌خوابیدند. امروزه نه‌تنها از آن وسایل گرمایی دیگر خبری نیست و فقط در داستان‌ها شنیده می‌شوند، بلکه دیگر طعم واقعی گرم شدن را نیز احساس نمی‌کنیم اما امسال که به‌رغم محدودیت‌های کرونایی خبری از برگزاری شب یلدا و دورهمی‌های خانوادگی نیست، خوب است تا بازنده کردن سنت‌های گذشته خاطرات خوش آن روزگاران را برای خودتان زنده کرده و حس دل‌نشین گرمای کرسی را به کودکان و فرزندانتان بچشانید.

انشانویسی

شب یلدا طولانی ترین شب سال در آخرین روز پاییز است که ایرانیان در این شب در کنار خانواده و فامیل گرد هم می آیند و جشن می گیرند و فرزندانی که مدرسه می‌روند انشا می‌نویسند. در انتهای این مقاله چند موضوع انشا در مورد شب یلدا و شب چله را گردآوری کرده ایم و با تغییر دادن و بازنویسی کردن این انشاها می توانید آنها را در کلاس درس بخوانید.

نقاشی

در ادامه جدیدترین و زیباترین عکس های نقاشی شب یلدا در انواع طرحهای آسان، ساده و فانتزی را با موضوعات کودکانه، دخترانه و پسرانه بهمراه میوه های شب چله مثل انار و هندوانه برایتان آماده کردیم.

اگر به دنبال قشنگ ترین نقاشی های یلدایی هستید مطلع باشید که ما مجموعه ای کامل از این تصاویر را از منابع مختلف از جمله اینستاگرام برای شما جمع آوری کردیم که می توانید براحتی آن ها را مشاهده نمایید و هر کدام که خواستید را برای کشیدن روی کاغذ، رنگ آمیزی و استفاده برای پروفایل و استوری انتخاب نمایید.

پایکوبی در شب یلدا

اکثر مردم شهرهای ایران این شب را با شادی و پایکوبی صبح می کنند. شب یلدا، بلندترین شب سال، مردم ایران و ایرانیان خارج از کشور با لباس هایی رنگی و شاد به رقص و شادی می‌پردازند.

تزیینات شب یلدا

مانند گذشته و با همان حال و هوا برگزار شود، بهتر است کرسی کوچکی را آماده کنید ( اگر فضا و یا وقت کافی برای به‌ پا کردن کرسی ندارید، می‌توانید روی میز کوچکی، سفره دلخواه‏تان را بچینید )

و پارچه‌ ترمه و یا هر نوع پارچه‌ گل‌دوزی شده به سبک و سیاق قدیم را روی آن بگسترانید. می‌توانید آجیل مشگل‌ گشا، ازگیل، خرمالو، انار دانه‌شده، هندوانه و خربزه و دیگر خوراکی‌های مختص شب یلدا را در ظرف‌های سفالین رنگی، چینی‌های گل‌سرخی قدیمی و یا حتی ظرف‌های نقره‌ای قرار داده و روی میز مورد نظر بچینید.

تزیین شب یلدا برای عروس

از رسوم ما ایرانیان در شب یلدا (شب چله) این است که خانواده داماد برای عروس هایی که در دوران نامزدی هستند، شب چله ای می برند. رسم و رسومات شب چله ای در هر شهری متفاوت است. ولی معمولا تکه ای طلا, دسته گل, پالتو یا کفش زمستانی (بوت) به همراه شیرینی و هندوانه تزیین شده و سبدی از میوه های رنگارنگ و تزیین شده و مقداری آجیل و شکلات می برند.

شب یلدا برای عروس چه هدیه‌هایی می‌برند؟

همان‌ طور که گفته شد، خانواده داماد بنا بر توانایی مالی و شرایط اقتصادی خود، اقدام به خرید کادو شب یلدا برای عروس می‌کنند.

البته در برخی شهرها به این لیست، مواردی اضافه یا حذف هم می‌شود. گاهی اوقات لباس یا پارچه‌ای هم برای مادر و پدر عروس در میان هدیه‌ها قرار داده می‌شود.

اگر تمایل دارید که سفره ی خود را ساده تزیین کنید می‌توانید میوه‌های شب یلدا را با انواع برش های زیبا و تزئینات به جذاب‌ترین شکل ممکن دربیاورید. با این کار می‌توانید استفاده از خوراکی‌ها را برای مهمان‌هایتان ساده‌تر کنید. همچنین می‌توانید با دانه‌های انار انواع کیک و دسر و شکلات را آماده کنید. برای این کار کافی است مقداری شکلات آب شده را درون قالب‌ها ریخته و روی آن دانه‌های انار بریزید و درون فریزر قرار دهید. به همین سادگی می‌توانید با طعم‌های مختلف مهمان‌هایتان را شگفت‌زده کنید.

لیست هدایا و گیفت شب یلدا برای عروس

 این هدیه‌ها شامل موارد زیر می‌شود.

لباس (معمولا لباس‌های زمستانی و گرم شامل بلوزهای بافتنی و پالتو)

کفش( کفش زمستانی و گرم مثل بوت و نیم‌بوت)

طلا (سکه/نیم یا ربع سکه، گوشواره، دستبند، گردنبند)

پارچه (برای لباس یا چادر)

کله قند و نبات

سفره شب یلدا

همراهان عزیز اکثر ما یلدا را به آجیل و انار و هندوانه معروف اش می شناسیم. ظروف پایه دار شیشه ای یکی دیگر از ظروف مناسب برای چیدمان سفره یلدا ی شما می باشد. این ظروف به دلیل پایه‌دار بودن فضای کمتری از سفره ی یلدا شما اشغال می کند. ظروف لعابی سبز یکی دیگر از ظروف جذاب برای چیدمان سفره ی یلدا می باشد.

میوه‌های شب یلدا

انار

انار در سفره شب یلدا نماد شادی و زایش است. انار میوه‌ای است که از قدیم از آن به عنوان میوه‌ای خون ساز یاد می‌شد.

دانه های یاقوتی شکل و سرخ رنگ انار یکی دیگر از خوراکی های خوشمزه و پای ثابت سفره شب یلدا می باشد. انار در میان ایرانیان به عنوان نمادی از شادی و زایش شناخته شده و رنگ قرمز آن را نشانه خورشید می دانند.

این میوه پاییزی جزو مفیدترین خوردنی ها محسوب می شود و به عنوان میوه بهشتی شهرت پیدا کرده است، از جمله خواص انار می توان به تقویت سیستم ایمنی، بهبود هضم، کاهش قند و فشار خون، سلامت قلب، کاهش کلسترول، درمان کم خونی و رفع بسیاری از بیماری های دیگر اشاره کرد.

انار نیز مانند هندوانه ظاهر فوق العاده زیبایی دارد و به تزیین جذاب تر سفره یلدا کمک زیادی می کند.

هندوانه

هندوانه نماد گرمای تابستان و حرارت است. باور بر این است، اگر مقداری هندوانه در شب یلدا بخورید در سراسر زمستان طولانی، سرما و بیماری بر شما غلبه نخواهد کرد.

هندوانه در واقع مهمترین میوه شب نشین یلدایی است که به همراه انار در سفره شب چله جایگاه بسیار خاصی دارد، اگر بگوییم شب یلدا را بسیاری از افراد به هندوانه و انارش می شناسند اغراق نکرده ایم!

حتما دقت کرده اید هندوانه یک میوه تابستانی است و پیدا کردن آن در فصل زمستان کمی سخت به نظر می رسد، پس چرا پیشینیان ما هندوانه را در کنار میوه های فصل سرد گنجانده اند؟

ایرانیان قدیم بر این باور بودند که خوردن هندوانه در شب یلدا باعث می شود تا پایان سال رنگ بیماری نبینند و بدن شان از سوز سرما حفظ شود. آن ها رنگ سرخ هندوانه را یادآور گرما و حرارت خورشید می دانستند.

امروزه نیز ثابت شده این میوه خوش رنگ و خوشمزه سرشار از ویتامین های مختلف از جمله ویتامین C، آب فراوان، فیبر و بسیاری مواد مغذی دیگر است و خوردن آن به درمان سنگ کلیه، سلامت قلب و کبد، تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از سرماخوردگی، درمان زخم معده، دیابت، سلامت چشم و صدها مشکل سلامتی دیگر کمک می کند.

علاوه بر این هندوانه از خوراکی های زینت بخش سفره شب یلدا نیز به شمار می رود، خانم های خوش سلیقه ایرانی می توانند این میوه خوشمزه را به شکل های زیبا و جالب برش زده و به عنوان نشانه ای از ذوق و هنر خود در سفره قرار دهند.

کدو حلوایی

کدو حلوایی یکی دیگر از خوراکی های خوشمزه شب یلدا با طعم شیرین و منحصر به فرد، رنگ و روی نارنجی و ظاهر دوست داشتنی است که حضورش لطف خاصی به سفره شما می بخشد.

اگرچه این خوراکی مانند انار و هندوانه در شب نشینی های یلدایی جا باز نکرده اما بسیاری از خانواده ها با توجه به ذائقه خود از آن به شکل های مختلف مانند کدو پخته و ساده، کیک کدو حلوایی یا آش و خورش کدو بهره می برند.

این نارنجی خوش رنگ و لعاب به دلیل خواص بی نظیرش نیز شناخته شده و از جمله فواید آن می توان به بهبود هضم، رفع یبوست، سلامت کبد، تقویت بینایی، پیشگیری از سرماخوردگی، سلامت قلب و درمان روماتیسم مفصلی اشاره کرد.

از آن جا که کدو حلوایی از نمادهای مخصوص هالووین در فرهنگ نیز می باشد برخی خانواده ها هنگام تزیین آن از ایده های جشن هالووین استفاده می کنند اما پیشنهاد ما این است برای استفاده از این خوراکی سر سفره یلدا به دنبال طرح های سنتی و ایرانی اصیل باشید.

لبو

لبو یا چغندر قرمز یکی دیگر از خوراکی های شیرین مزه و سرخ رنگ یلدایی است که طی سال های اخیر به سفره شب چله اضافه شده و معمولا به صورت پخته و داغ میل می شود.

از جمله خواص لبو می توان به کاهش فشار خون، سلامت قلب، رفع یبوست، پیشگیری و درمان سرماخوردگی، درمان کم خونی، سلامت دستگاه گوارش و پیشگیری از پوکی استخوان اشاره کرد.

میوه های پاییزی و زمستانی

در سفره شب یلدا علاوه بر موارد ذکر شده و حتی برگه و چیپس میوه ممکن است میوه های فصل پاییز و زمستان مانند خرمالو، پرتقال، نارنگی، سیب، کیوی و ازگیل نیز خودنمایی کنند که همگی برای سلامت بدن و تقویت سیستم ایمنی در فصل سرما بسیار مفید بوده و حضور و رنگ های فرح بخش آن ها حس خوب شب یلدا را دو چندان می کند.

آجیل شب یلدا

آجیل شب یلدا که در بیان مردم به آجیل شب چله هم معروف است؛ هرسال خشکبار فروشی‌ها و قنادی‌ها را غلغله می‌کند. پیدا کردن مغازه مناسب برای خرید آجیل یلدا، پیدا کردن جایی که قیمت آجیل شب یلدا را طوری حساب کند که همه اقشار بتوانند از آن دست پر بیرون بیایند، یکی از چالش‌های همیشگیِ آماده‌سازی بساط سور و سات این شب است.

آجیل شب چله در کنار سایر خوراکی‌هایی که ما را یاد خانه مادربزرگ یا بزرگترهای دیگر فامیل می‌اندازد، از اجزای سازنده‌ی سفره رنگین طولانی‌ترین شب سال است. از میوه‌های سرخ‌فام گرفته تا آجیل شور و شیرین یلدا با آن برگه‌ها و قطاب‌های شیرین که گل سر سبد هر سفره‌ی ایرانی است.

‌آجیل شب یلدا ترکیبی از خشکبار شور و شیرین است. مغزهای چرب و خوشمزه‎‌ای که در آجیل‌های معمولی است، مثل تخمه جابانی شور، بادام هندی، بادام درختی، پسته‎، فندق، تخمه کدو مشهدی و میوه‌های خشک و شیرین مثل توت خشک، برگه زردآلو (قیسی)، کشمش، گردو و انجیر خشک. البته تعداد یا نوع این تنقلات قانون خاصی ندارد و می‎توان بنا بر سلیقه و هزینه، آن‎ را کم و زیاد کرد.

غذاهای مخصوص شب یلدا

برای شام شب یلدا چی بپزم؟

شب یلدا به عنوان طولانی ترین شب سال در میانه فصل سرد، از گرم ترین مناسبت‌های ایرانی است. غذاها و خوراکی‌های مختلف می‌تواند این شب را خاطره انگیز و هیجان انگیزتر کنند. همچنین هر کدام از شهرها و مناطق ایران با توجه به رسم و رسومات خاص خود، غذاها و خوراکی‌های متفاوتی را به عنوان شام شب چله تهیه می‌کنند. در این مقاله از بانی مگ چند نوع غذای شب یلدا ذکر می‌کنیم.

غذاهای اصلی شب یلدا

کوفته انار و گردو یلدایی

مرغ ناردونی

مرغ ترش شمالی

خورش کدو حلوایی

پیش‌غذای شب یلدا

سالاد انار

آش انار

سالاد فتوش

آش دوغ

دسر کدو حلوایی

موس کیک انار

نان خامه‌ای

کیک سیب و دارچین

باقلوای ترکی

یلدایی عروس

یلدایی عروس و بردن هدایا برای عروس در شب یلدا یک سنتی که در برخی از اقوام و خانواده های ایرانی در بعضی از شهرها باب شده است. این رسم و آیین که در قدیم در ایران وجود داشته این است که خانواده داماد در این شب همراه با طبق ها یا خوانچه های پیش کشی از خوراکی های تزئین شده مخصوص این شب راهی خانه عروس می شدند. میوه‌هایی مانند انار، خرمالو و هندوانه به همراه انواع تنقلات و آجیل و شیرینی که به زیبایی تزئین شده است روی طبق ها قرار گرفته و روی آنها با پارچه ها و روبان های رنگارنگ تزئین می شدند و هدیه های عروس نیز بر رویشان قرار می گرفت. البته خوراکی هایی که در این شب مصرف می شد، ارتباط مستقیمی با جغرافیای محلی که آیین شب یلدا در آن برگزار می شد، داشت و هر شهر و منطقه بنا بر میوه های که در آن فصل در آن منطقه موجود بود، جشن می گرفت.

این رسم هنوز هم تا حدودی در ایران اجرا می شود و طرفداران خاص خود را دارد البته بسیاری از خانواده ها هم به جای طبق یا خوانچه از سبدهای حصیری، سینی های کار شده یا جعبه های کادویی استفاده می کنند.

بردن کادو، میوه و شیرینی توسط خانواده داماد باعث نمی‌شود که خانواده عروس از خرید میوه های مرسوم این شب و نیز آجیل، شیرینی و تنقلات و گاهی تهیه شام غافل شوند.

تزیین شب یلدا برای عروس

لیست هدایا و گیفت شب یلدا برای عروس

طلا

بسته به رسوم خانواده‌ها، یکی از هدایایی که خانواده داماد یا خود او در شب چله برای تازه عروسش تهیه می‌کند، دستبند، گردنبند، النگو و به طور کلی یک قطعه طلاست.

هدیه نقدی

یکی دیگر کادوهای شب یلدا برای از عروس، پول نقد است. معمولاً خانواده داماد این پول را در میان یک دیوان حافظ قرار داده و به تازه عروس خود هدیه می‌دهند. پس می‌توان گفت که گیفت شب یلدا برای عروس می‌تواند هدیه‌ای نقدی باشد.

لباس زمستان

خرید لباس‌های زمستانی جذاب و پارچه مناسب برای دوخت لباس زمستانی از جمله مواردی هستند که از قدیم رسم بوده و هنوز هم بسیاری از خانواده‌ها برای عروس خود این موارد را هدیه می‌برند.

آجیل شب یلدای عروس

یکی دیگر از رسوم قدیمی که هنوز هم اجرا می‌شود، هدیه دادن ظروفی پر از میوه، شیرینی و آجیل مخصوص شب یلداست که آن را به زیبایی تزئین کرده‌ اند.

کله قند

یکی دیگر از مواردی که در رسوم قدیمی وجود دارد و هنوز هم در برخی از شهرها آن را به عنوان هدیه و کادوی شب یلدا برای عروس می‌برند، کله قند است. البته این کله قند باید به زیبایی تزئین شود تا جلوه مناسبی داشته باشد.

لباس شب یلدا برای عروس

ست لباس شب یلدا زن و شوهر

آیین شب یلدا در ایران

شب یلدا در تهران

یلدای تهران با میوه‌های تازه فصل پاییز ، میوه‌های خشک شده تابستان آجیل مخصوص، شیرینی و هندوانه به صبح می‌رسید .

تهرانیان در همه اعیاد خود سنت حسنه جمع شدن افراد خانواده در منزل بزرگتر خانواده را منظور می کردند و همه فرزندان خانواده در منزل مادر و پدر جمع می‌شدند . از سنن یلدای تهران ، صرف میوه‌های تابستانی از جمله هندوانه است که به دلیل نزدیکی این مراکز کشاورزی با تهران ، میوه هندوانه در خوراکی‌های شب یلدای مردم قرار گرفته ‌است .آجیل شب یلدا نیز از دیگر مصروفات تهرانی‌ها است که ترکیب آن نشانی از اعتقاد و تجربه اهالی تهران قدیم به خواص گوناگون میوه‌های خشک شده است که با عنوان “آخشیج “(تضادها) کاربرد داشته است . ولی تهرانی‌ها شب یلدا را همه ساله جشن می‌گیرند تا سنت‌های زیبای قدیم در لابلای زندگی مدرنیته حفظ شود.

شب یلدا در کهگیلویه و بویراحمد

استان کهگیلویه و بویراحمد، همانند همه سرزمین زیبای ایران آریایی اعضای خانواده گردهم جمع می‌شوند تا پیرترین اما دوست داشتنی‌ترین فرد خانواده برایشان متیل بگوید. متیل داستانی افسانه‌ای و طولانی است كه نسل به نسل و به طور شفاهی از گذشتگان به ارث رسیده است.مثل داستان معروف دو برادر اصطلاح محلی به نامهای «احمعیل و مهمعیل» دو مرد قوی هیکل و بزرگ كه به سفارش مادرشان به كوه می‌روند و بر بلندترین قسمت کوه قرارمی‌گیرند و چلوسی (آتش) كه در دست دارند را با تمام قدرت به هوا پرتاب می‌كنند اگر آن چلوس (آتش) به خشکی خورد متاسفانه زمستانی سرد و خشك در پیش است كه خسارات فراوانی به كشاورزان و دامداران وارد می‌شود و مردم نگران و آشفته می‌شوند، اما اگر آن چلوس به دریا خورد زمستانی پر از بارش برف و باران و سالی سرشار از نعمت‌های خداوند در پیش است و سال رونق كشاورزی است كه مردم زمستان سخت و طاقت فرسا را به امید بهاری پربار به پایان می‌رسانند.

دیگر اینکه در این شب به نیت بارش برف و سفیدی زمستان آش‌های محلی مثل شیربرنج و یا دووا (آش دوغ) در تشت‌های بزرگ می‌پزند تا جوابگوی جمعیت زیاد اعضای خانواده باشد و اعتقاد دارند چون از اوایل شروع فصل سرما غذای داغ و گرم می‌پزند در این شب باید غذایی مثل آش دوغ درست كنند.

شام شب یلدا معمولاً غذاهای سنتی مانند آش کارده، شله بادام و شله ماش است که البته در سالهای اخیر به غذاهایی مانند کباب و غذاهای امروزی تغییر شکل یافته است.پذیرایی از مهمانان با آجیل‌های محلی مانند کلخنگ، مغز بنه، گندم برشته، کنجد بو داده، انجیر و مویز خشک انجام می‌ گیرد.

آیین کاسه بهره یا بردن غذا برای همسایه‌های فقیر یکی دیگر از آیین‌های سنتی مردم این دیار است که نه تنها در شب یلدا بلکه در همه ایام سال بین مردم کهگیلویه و بویراحمد رایج است.

شب یلدا در گیلان

مردم استان گیلان مثل مناطق مختلف آداب و رسوم ویژه‌ای دارند ، در شب یلدا از تنقلاتی مانند هندوانه، آب ازگیل یا آب کونوس، برشته برنج و سه میوه محلی پرتقال، گلابی محلی به نام «خوج» و لیمو استفاده می‌کنند. در گیلان هندوانه را حتماً فراهم می‌کنند و معتقدند که هر کس در شب چله هندوانه بخورد در تابستان احساس تشنگی نمی‌کند و در زمستان سرما را حس نخواهد کرد. همچنین مردم شهرها و روستاهای شرق گیلان در شب یلدا هنگام بریدن هندوانه شعری را با مضمون «امشب شب چله / خانم جیر (زیر) پله / چاقو بزنیم / هندانه کله (سر)» می‌خوانند.

در میان برخی مردم و جوانان دم بخت این استان مرسوم است که در شب یلدا فال هندانه پوس (پوست هندوانه) می‌گیرند. برای گرفتن این فال، هندوانه را به چهار قسمت طولی تقسیم می‌کنند و هر چهار پوست را به پشت سر خود می‌اندازند. در این میان، چهار حالت پیش می‌آید، اگر دو قاچ هندوانه، سفید و دو قاچ، سبز باشد، به معنای حد وسط بودن برای نیت شخص است. اگر سه قاچ سبز و یک قاچ سفید بیفتد، نیت آن خوب است، اگر سه قاچ سفید و یک قاچ سبز باشد، نیت بد است. اگر هر چهار قاچ سبز باشد، به معنای خیلی خوب و اگر هر چهار قاچ سفید باشد، به معنای خیلی بد است.

شب یلدا در فارس

استان فارس و شهر شیراز از جمله شهرهای ایران است که آداب خاص و جالبی برای شب یلدا دارند. در این شب افراد فامیل دور هم جمع می شوند و با خوردن میوه و آجیل های مخصوص که از انجیر، قصبک، خارک، برنجک  تشکیل شده است شب را به صبح می رسانند.

یکی از مراسم هایی که در شب یلدا و در میان خانم ها انجام می شود فال کلوک است. کلوک یک کوزه بزرگ با دهانه گشاد است که در این شب خانم های نشانه خاصی را در کوزه می اندازند و سپس یک دختر چه می آید و نشانه ای را از داخل کوزه خارج می کنند و سپس فردی به صورت فال شعری از حافظ می خواند. هر کس از شعری که برایش خوانده شده متوجه فالش می شود.

شب یلدا در خراسان جنوبی

یکی از آیین‌های ویژه شب یلدا در استان خراسان جنوبی برگزاری مراسم کف زدن  است . در این مراسم ریشه گیاهی به نام چوبک را که در این دیار به “بیخ” مشهور است ، در آب خیس کرده و پس از چند بار جوشاندن ، در ظرف بزرگ سفالی به نام “تغار” می‌ریزند . مردان و جوانان فامیل با دسته‌ای از چوب‌های نازک درخت انار به نام “دسته گز” مایع مزبور را آنقدر هم می‌زنند تا به صورت کف درآید و این کار باید در محیط سرد صورت گیرد تا مایع مزبور کف کند .

کف آماده شده با مخلوط کردن شیره شکر آماده خوردن شده و پس از تزیین با مغز گردو و پسته برای پذیرایی مهمانان برده می‌شود . در این میان گروهی از جوانان قبل از شیرین کردن کف‌ها با پرتاب آن به سوی همدیگر و مالیدن کف به سر و صورت یکدیگر شادی و نشاط را به جمع مهمانان می‌افزایند .

شب یلدا در خراسان شمالی

از جمله آیین‌های شب یلدا در خراسان شمالی آن است که خانواده‌ها در این شب‌نشینی شب یلدا تفالی نیز به دیوان حافظ می زنند که این‌کار هم معمولا توسط بزرگ خانواده صورت می‌گیرد .

آنان دیوان اشعار لسان‌الغیب خواجه شیراز را با نیت بهروزی و شادکامی می گشایند و فال و مراد دل خود را از او طلب می‌کنند .

بازگویی خاطرات ، قصه‌گویی پدر بزرگها و مادر بزرگها نیز یکی از مواردی است که یلدا را برای خانواده‌ها دلپذیرتر می‌کند. یکی دیگر از سنت‌های کهن شب یلدا، چله بردن برای خانواده عروس است .

با فرا رسیدن شب چله مردهای جوان طبق‌های آراسته میوه ، شیرینی و کله‌قند تزیین شده را به رسم هدیه به خانه عروس جوان می‌برند .این طبق‌های هدیه که معمولا مسی است و روی آن با سفره‌های قرمز گلدوزی شده پوشانده شده ، پر از ظرفهای بزرگ میوه پیچیده در زرورق‌های رنگین با گل و نوارهای مواج می‌شود .

مردانی این طبق‌ها را بر سر گذارده و در پی یکدیگر با شادی و پایکوبان راهی خانه عروس می‌شوند . خانواده دختر نیز به پاس قدردانی و به رسم یادبود لباس‌ و یا قطعه پارچه‌ای را برای خانواده داماد ، در سینی خالی شده هدایا می‌گذارند . اگر قبل از شب چله برف باریده باشد برخی از مردم شهر و روستا در این شب با خوردن برف شیره، با شیرین کردن کام با معجونی از بارش زمستانی، با سردی زمستان آشتی می‌کنند . همچنین بزرگترها با دادن حلوا قلقلی از کوچکترها پذیرایی می‌کنند .

حلوا قلقلی از کوبیده شدن مغز گردو ، بادام ، کنجد و دیگر دانه‌های روغنی تهیه و سپس در شیره انگور نیز خوابانده می‌شود . اما برخی از افراد کهنسال و نیز آشنایان به فرهنگ مردم در خراسان شمالی همه این آیین و مراسم را بهانه‌ها و ترفندهایی برای گردهم آمدن خانواده‌ها ، بجای آوردن صله ارحام و رفع کدورت های احتمالی بین خویشاوندان می‌دانند . آنان بر این باورند که پیشینیان در هر فصل به بهانه‌ای سعی می‌کرده‌اند تا اقوام را جمع کرده و صلح، صفا و صمیمیت را در بین آنان حکم فرما کنند .

شب یلدا در زنجان

  شب یلدا شب تولد زمین و به تعبیری تولد مهر و طولانی ترین شب سال است.

  یلدا در میان زنجانی ها شبی میمون و مبارک است که توسط آنها گرامی داشته می شود. صله ارحام  یکی از بهترین دستاوردهای شب یلدا عنوان است. در زنجان در شب یلدا پیران و خردسالان جوانان و به خصوص بزرگترهای ایل در کنار هم جمع می شوند.

شب یلدا در اصفهان

در استان اصفهان نیز از قدیم‌الایام آیین‌های ویژه‌ای وجود داشته که کم و بیش هنوز هم ادامه دارد.  

به باور اصفهانی‌های قدیم ، زمستان به دو بخش “چله” و “چله‌کوچیکه” تقسیم می‌شد که موعد چله از اول دیماه تا۱۰بهمن بود اما “چله کوچیکه” از دهم بهمن آغاز می‌شد و تا سی بهمن ادامه داشت . البته آیین برگزاری شب چله در اصفهان به دو نام “چله زری” (ماده) و”عمو چله”(نر) تقسیم می‌شود زیرا از گذشته تاکنون همه موجودات و اشیاء را بر اساس جنس مذکر و مونث تقسیم می‌کردند .

اصفهانی‌ها دوشب را به عنوان شب چله برپا می‌کردند و آیین‌های مخصوص به این شب را به جا می‌آوردند. آیین شب چله در شهر اصفهان خانوادگی برگزار می‌شده است و خانواده‌های اصفهانی با پهن کردن سفره‌یی با عنوان “سفره شب چله”، این شب را گرامی می‌داشتند

هندوانه به‌عنوان نمادی کروی که برونش سبز و درونش قرمز است و سمبل خورشید محسوب می‌شود ، به‌ عنوان مهمترین میوه بر سر سفره چله قرار می‌گیرد . از دیگر بخشهای این آیین در اصفهان قدیم پهن کردن تمام البسه و رختخواب ها در هوای آزاد بویژه در مقابل خورشید با هدف خوش آمدگویی به “عمو چله” و “چله زری” بوده است

شب یلدا در کرمانشاه

در استان کرمانشاه نیز که از شهرهای باستانی و کهن ایران زمین است، شب یلدا از جایگاه ویژه‌ای در میان مردم برخوردار است و همواره با مراسم زیبا و با شکوهی همراه است. مردم استان کرمانشاه براساس آیینی کهن در این شب بیدار می‌مانند تا با شعر خواندن ، قصه گفتن ، فال حافظ گرفتن و آجیل خوردن با مادر جهان در زادن خورشید همراهی و همدردی کنند . میوه‌هایی نیز دراین شب خورده می‌شود که به گونه‌ای نمادی از خورشید است مانند هندوانه سرخ ، انار سرخ ، سیب سرخ و یا لیموی زرد ، قصه‌هایی از عشق جاودانه شیرین و فرهاد ، رستم و سهراب ، حکایت حسین کرد شبستری و خواندن اشعار زیبا و دلنشین شامی کرمانشاهی در گذشته نقل مجالس شب یلدا در کرمانشاه بود .

آن روزها افراد فامیل بنا بر رسمی دیرینه به خانه بزرگترین فرد فامیل که معمولا پدر بزرگ و مادر بزرگ بودند می‌رفتند و با تکاندن برف های زمستان از لباس هایشان در گرمای آرامش بخش کرسی فرو می‌رفتند . افراد فامیل بر سر یک سفره باهم شام می‌خوردند و بر روی سفره مخصوص این شب خوردنی های متنوعی چیده می‌شد .خوردنی‌هایی از قبیل آجیل ، راحت الحلقوم ، مشکل‌گشا ، شیرینی محلی دست پخت مادر بزرگها به خصوص نان شیرینی معروف “نان پنجره‌ای ، کاک و نان برنجی”، و میوه‌هایی چون انار ، سیب و هندوانه که نگین این سفره بود . یکی دیگر از آداب زیبایی که شب یلدا در استان کرمانشاه وجود دارد گرفتن فال حافظ است که مردم با اعتقادات خاص خود رهنمودهایش را چراغ راه مشکلات خود در زندگی قرار می‌دهند.همچنین دختران دم بخت با این کار از باز شدن بخت خود در آن سال خبری می‌گرفتند .

شب یلدا در سیستان و بلوچستان

مردم  زاهدان نیز بر اساس یک سنت دیرینه در شب یلدا در خانه بزرگ قوم گردهم می‌آیند و به قصه‌هایی که پدربزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها برایشان نقل می‌کنند گوش می‌دهند.برگزاری جشن‌ها و نشست‌های خانوادگی همراه ‌با گروهی از اعتقادات اسطوره‌ای ، شبی خاطره‌انگیز را برای خانواده‌های زاهدانی به‌ خصوص کودکان و نوجوانان فراهم می‌کند. گفتن قصه ، گرفتن فال حافظ ، بازی‌های دسته‌جمعی نظیر گل یا پوچ و بیان لطیفه و خاطره را از سرگرمی‌های شب یلدا در این منطقه عنوان کرد .

شب یلدا در آذربایجان شرقی و غربی

در خطهٔ شمال و آذربایجان رسم بر این است که در این شب خوانچهای تزیین شده به خانهٔ تازه عروس یا نامزد خانواده بفرستند. مردم آذربایجان در سینی خود هندوانه ها را تزئین می کنند و شال های قرمزی را اطرافش می گذارند. در حالی که مردم شمال یک ماهی بزرگ را تزئین می کنند و به خانهٔ عروس می برند.

نواحی شمالی ایران از جمله آذربایجان شرقی و غربی از جمله نقاط بسیار مهم در کشور هستند و شب یلدا در این استان ها از آیین ویژه ای برخوردار است. در شب یلدا مردم آذربایجان مشغول خوردن هندوانه چله می شوند و غالبا اولین ضربه چاقو را ریش سفید مجلس به هندوانه می زند. او در هنگام این کار جمله قادا بلامیزی بو گئجه کسدوخ (بلایای خودمان را امروز بریدیم) می گویند. در آذربایجان نیز مانند خراسان طبق های شب چله ای که با کادوهای مختلف پر شده است از طرف خانواده داماد برای خانواده عروس فرستاده می شود.

استان آذربایجان‌شرقی نیز به عنوان یکی از خطه‌های زرخیز ایران زمین برای زنده نگه داشتن این شب به یادماندنی برای خود آداب و رسوم ویژه‌ای دارند که به پاره‌ای از آنان اشاره می‌شود . اکثر مردم آذربایجان در شب یلدا “چیلله قارپیزی” (هندوانه چله) می‌خورند و معتقدند با خوردن هندوانه ، لرز و سوز سرما به تنشان تاثیر نداشته و اصلا سرمای زمستان را حس نمی‌کنند .

در بیشتر شهرها و روستاهای آذربایجان شرقی رسم بر این است که کسانی که نامزد هستند در دوران نامزدی در این شب برای نامزدهای خود “خوانچه ” طبق می‌فرستند و اقوام در هر چه بهتر بودن این خوانچه‌ها کمک می‌کنند . محتویات خوانچه‌ها عبارتند از شیرینی ، پرتقال ، سیب ، انار ، هندوانه ، آیینه و پارچه که با پولک و تور تزیین می‌شود . هنگام غروب ، زنان فامیل هدایایی به رسم یاری به منزل داماد آورده و به جشن و پایکوبی می‌پردازند.  سپس طبق‌های آماده را بر سر افرادی که معین شده قرار داده و روانه خانه عروس می‌کنند و مادر عروس پس از تحویل طبق‌ها ، هدایای مانند پول ، شیرینی ، جوراب و دستمال به آنها می‌دهد . فردای این شب مادر دختر تمام طبق‌ها را در اتاق مهمان چیده و از زنان فامیل برای صرف میوه و شیرینی دعوت می‌کند . همچنین علاوه بر فرستادن سهم چله برای نوعروس ، در نخستین سال ازدواج زوج های تبریزی ، پدر عروس قبل از غروب آفتاب سهم دختر و دامادش را که شامل هندوانه ، میوه ، آجیل ، شیرینی ، یک قواره پیراهنی با کفش و چادری روانه منزل آنها می‌کند .

پیش از این که ارتباطات به این آسانی نبود در آذربایجان از اواخر تابستان مقدار زیادی هندوانه و خربزه در تور می‌گذاشتند و آن را از سقف آشپزخانه آویزان می‌کردند تا در هوای آزاد خراب نشود و یا اینکه در کاه قرار می‌دادند . هندوانه مهمترین خوراک شب چله مردم آذربایجان‌شرقی است .

اغلب مردم در این شب برنج ، مرغ و آش شیر پخته و بعد از شام نیز از تنقلات موجود در منزل شامل قاورقا (گندم برشته با شاهدانه) آجیل ، لبو ، هویچ ، حلوای گردو انواع میوه ، خربزه ، هندوانه و خشکبارهایی چون انگور ، بادام و سنجد میل می‌کنند..زنان معمولا تا پایان چله کوچک خانه تکانی نمی‌کنند و اعتقاد دارند اگر در طول این دو چله کسی خانه تکانی کند ، چله او را نفرین می‌کند و اگر چله کسی را نفرین کند به نکبت و بدبختی گرفتار می‌شود .

شب چله در مهاباد

آخرین شب فصل خزان به خانواده ها برای دور هم بودن و از کنار هم لذت بردن بهانه ای می دهد و خود می رود.

مراسم طولانی ترین شب سال در مهاباد همانند دیگر مناطق کردنشین مهاباد با شکوه خاصی برگزار می شود که به( شه وی چله) معروف است.

مردم مهاباد به رسم بسیاری دیگر از مناطق کردنشین با حضور در شب نشینی و محفل دوستانه سعی در بهتر گذراندن طولانی ترین شب سال دارند.

نام گذاری یلدا به (شب چله)به این علت است که در باور تاریخی و اجتماعی مردم این منطقه در حقیقت زمستان به دوبخش چله بزرگ و چله کوچک تقسیم شده که چهل روز اول (از اول دی ماه تا دهم بهمن) را چله بزرگ و بیست روز بعدی را (از دهم بهمن تا اول اسفند) چله کوچک می نامند.

شب یلدا در مرکزی

اما آیین شب یلدا در استان مرکزی از دیرباز در سه شب متوالی با عنوان شب “چله‌بزرگه”، “چله وسطی” و “چله‌کوچیکه” برگزار می‌شده و خویشان و دوستان سفره‌ای از مهر را می‌گشودند و از هر دری سخنی می‌گفتند . یکی ‌از آیین‌های ویژه یلدا در استان مرکزی دیدار و بزرگان و سالخوردگان فامیل بوده‌است .

در شب‌های چله افراد فامیل در همایشی صمیمی دور کرسی چوبی جمع می‌شدند و به قصه‌های بزرگترها گوش می‌دادند . زنان و دختران روستایی در گرگ و میش شب‌های چله در تکاپو و هیجانی خاص ملزومات غذا و تنقلات ویژه این شب را مهیا و برای گذران ساعات خوش در کنار فامیل لحظه شماری می‌کردند .آنان در سینی‌های قدیمی مسی در فضای دوده‌گرفته آشپزخانه‌های قدیمی ، انواع میوه و تنقلات به ویژه هندوانه ، انگور ، تخمه و نخودچی کشمش و خرما را مهیا می‌کردند . در این شب استثنایی پس از صرف شام و خواندن دعای شکر در پای سفره ، همگان در کنار هم ، از شادی‌ها و غم‌ها ، موفقیت‌ها ، اعتقادات ، امیدها و بیم‌هاشان می‌گفتند .

بزرگترها و ریش سفیدان فامیل در این شب علاوه بر خواندن اشعار حافظ، سعدی و فردوسی خاطرات و داستان‌های کهن ایران زمین را برای اعضای خانواده نقل می‌کردند.در شب یلدا ، بزرگترها با کودکان هم بازی می‌شدند ،”پر یا پوچ” دزد بازی و مشاعره از جمله بازی هایی است که در شب چله در مناطق مختلف استان مرکزی با مشارکت همه اعضای خانواده رواج داشت . این رسومات تا  ۵۰سال پیش در شهر اراک و سایر مناطق استان مرکزی به شکلی فراگیر وجود داشت اما اکنون به ندرت می‌توان چنین جلوه‌هایی را به چشم دید.

شب یلدا در قزوین

مردم استان قزوین نیز همچون دیگر هموطنان ایرانی ، این آیین کهن را با رفتن به خانه بزرگ‌ترها می‌گذرانند . به عقیده بزرگ‌ترها آوردن میوه‌های مختلف خشک و تر و میوه‌های سرخ فام که به “شب چره” معروف است ، همراه با خوراکی‌های دیگر شگون داشته و زمستان پر برکتی را نوید می‌دهد .

در بعضی مواقع که مادر بزرگ‌ها در آوردن تنقلات تاخیر می‌کنند کوچکترها شعر “هر که نیارد شب چره – انبارش موش بچره” سر می‌دهند و مادربزرگ در آوردن “شب چره” تعجیل می‌کند . در این شب اغلب مردم قزوین با خوردن سبزی پلو با ماهی‌دودی و سپس هندوانه ، انار ، انواع تنقلات از جمله کشمش ، گردو ، تخمه ، آجیل مشگل‌کشا و انجیر خشک ، شب نشینی خود را به اولین صبح زمستانی گره می‌زنند .به عقیده مادر بزرگ‌های قزوینی اگر در این شب ننه سرما گریه کند باران می‌بارد ، اگر پنبه‌های لحاف بیرون بریزد برف می‌آید و اگر گردنبند مرواریدش پاره شود تگرگ می‌آید. یکی دیگر از آداب و رسوم “شب یلدا” فرستادن “خونچه چله” از سوی داماد به عنوان هدیه زمستانی برای عروس است. در این خونچه برای عروس پارچه، جواهر، کله‌قند و هفت نوع میوه مثل گلابی هندوانه، خربزه، سیب، به با تزئینات خاصی فرستاده می‌شود.

شب یلدا در مازندران

در مازندران شب یلدا بسیار با اهمیت و گرامی داشته می شود. در این شب همه مردم به خانه پدر بزرگها و مادربزرگها رفته و ضمن دور هم نشینی و خواندن فال حافظ و فردوسی خوانی به خوردن تنقلات و میوه جات خصوصا” انار و هندوانه و ازگیل می پردازند و با خوردن و نوشیدن و شنیدن صحبتها و داستان های بزرگترها شب را به صبح می رسانند و معتقدند که صبح بعد از یلدا روز پیروزی خورشید بر سیاهی و تاریکی ها است.

شب یلدا در همدان

همدانی ها فالی می گیرند با نام فال سوزن. همه دور تا دور اتاق می نشینند و پیرزنی به طور پیاپی شعر می خواند. دختر بچه ای پس از اتمام هر شعر بر یک پارچه نبریده و آب ندیده سوزن می زند و مهمان ها بنا به ترتیبی که نشسته اند شعرهای پیرزن را فال خود می دانند. همچنین در مناطق دیگر همدان تنقلاتی که مناسب با آب و هوای آن منطقه است در این شب خورده می شود. در تویسرکان و ملایر، گردو و کشمش و مِیز نیز خورده می شود که از معمول ترین خوراکی های موجود در این استان ها است.

شب یلدا در خراسان

در شهرهای خراسان خواندن شاهنامهٔ فردوسی در این شب مرسوم است. یکی از آیین های ویژه شب یلدا در استان خراسان رضوی و خراسان جنوبی برگزاری مراسم «کف زدن» است. در این مراسم ریشه گیاهی به نام چوبک را که در این دیار به «بیخ» مشهور است، در آب خیسانده و پس از چند بار جوشاندن، در ظرف بزرگ سفالی به نام «تغار» می ریزند. مردان و جوانان فامیل با دسته ای از چوب های نازک درخت انار به نام «دسته گز» مایع مزبور را آنقدر هم می زنند تا به صورت کف درآید و این کار باید در محیط سرد صورت گیرد تا مایع مزبور کف کند. کف آماده شده با مخلوط کردن شیره شکر آماده خوردن شده و پس از تزیین با مغز گردو و پسته برای پذیرایی مهمانان برده می شود. در این میان گروهی از جوانان قبل از شیرین کردن کف ها با پرتاب آن به سوی همدیگر و مالیدن کف به سر و صورت یکدیگر شادی و نشاط را به جمع مهمانان می افزایند.

شب یلدا در اردبیل

در اردبیل رسم است که خانواده ها شب یلدا دور هم جمع می شوند و تا پاسی از شب با هم شب نشینی می کنند.هندوانه،انار،پرتقال،تخمه،ماهی پلو  از جمله خوراکی هایی است که در استان اردبیل مرسوم  است.

شب یلدا در خوزستان

در استان خوزستان بر اساس سنتی دیرینه، پدربزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها نیز با فراهم کردن و پذیرایی از فامیل با تنقلات محلی و آجیل های شب یلدا، کانون گرم خانه را برای پذیرایی از فرزندان و نوه های خود مهیا می‌کنند.شاید بیشترین وانت‌های حامل هندوانه، ‌ شب یلدا در اهواز دیده شوند. در بسیاری از نقاط این شهر، وانت‌بارهای حامل هندوانه و خربزه دیده می‌شوند که مردم را به خرید آن دعوت می‌کنند و شور و حال خاصی میان مردم این شهر برای برگزاری آیین شب یلدا به وجود می‌آورند.

مردم خوزستان تا سحر انتظار می‌کشند تا از قارون افسانه‌ای استقبال کنند. قارون در لباس هیزم‌شکن برای خانواده‌های فقیر تکه‌های چوب می‌آورد. این چوب‌ها به طلا تبدیل می‌شوند و برای آن خانواده، ثروت و برکت به همراه می‌آورند.  به خانه بزرگترها رفته و دور هم جمع شده و شب را به شوخی و خنده می‌گذرانند. آجیل، هندوانه، انار، شیرینی و خرما و لبو و آش وشیرینی‌های مختلف از جمله خوراکی‌های این آیین کهن است.

شب یلدا در کردستان

در کردستان نیز مانند سایر مناطق کوهستانی ایران این آیین تاریخ کهنی دارد که به همان نام قدیمیش «شو چله» خوانده می‌شود و در شهر سنندج مرکز استان کردستان از قدیم اکثر خانه‌ها غذای دلمه و نان سنگک برای پذیرایی از مهمان‌ها آماده می‌کنند و این به صورت سنتی در این شهر تبدیل شده است.

شب یلدا در بوشهر

 مردم استان بوشهر نیز همچون دیگر ایرانی‌ها، این آیین کهن را با رفتن به خانه بزرگ‌ترها می‌گذرانند. هندوانه در شب یلدا در بوشهر کاربرد زیادی دارد.

شب یلدا در بندرعباس

مردمان هرمزگان همگی به دورهم غذاهای سنتی درست کرده و خوش می گذرانند . می توان از این سنت غذایی نان رگاگ و درست کردن غذایی به نام سوراغ و مهیاوه که بعد از تهیه به همراه نانی میل می شود نام برد . غذای دیگری که در این شب مورد استقبال هرمزگانیان قرار گرفته هواری ماهی و قلیه ماهی است که خوردن آن در جمع صمیمی و گرم خانواده صفایی دارد. این مردمان سیه چرده ی جنوب با زدن سازهای بادی به شادی و پایکوبی می پردازند و آخرین روز پاییز را با شادی پشت سر می گذارند و در پایانی ترین دقایق آن بزرگان فامیل برای کوچک تر ها دعای عاقبت بخیری می نمایند.

شب یلدا در چهارمحال و بختیاری

در شب یلدا در استان چهارمحال و بختیاری، چند خانواده دور هم جمع می‌شوند و کسانی که شاهنامه را از حفظ هستند برای دیگران می‌خوانند. خیلی پیش آمده که کسانی که شاهنامه را از بر می‌خوانند حتی سواد خواندن و نوشتن نداشته باشند.بختیاری‌ها اعتقاد دارند در شب یلدا، ماست، شیر، پنیر، کنجد، کدو و نان جوی که خورده شود تا پایان سال موجب فزونی و فراوانی نعمت می‌شود و باعث می‌شود که تا سال بعد از این نعمت‌ها بخورند.

شب یلدا در قوم بختیاری به عنوان شب چله خوانده می‌شود، بختیاری‌ها در این شب کدو تنبل‌های بزرگی که نماد خورشید را برای آن‌ها دارد، آب‌پز می‌کنند و آن‌را به صورت ریز ریز شده در آش کشک می‌خورند.

شب یلدا در یزد

 شهر یزد هم در شب یلدا مانند شهرهای دیگر کشورمان آداب و رسوم خاص خود را دارد که در این شب، افراد یک فامیل در خانه‌ی یکی از بزرگان فامیل جمع می‌شوند و به خواندن قرآن و حافظ می‌پردازند و در خانه بعضی از خانواده‌های یزدی هم موسیقی سنتی نواخته می‌شود.

در این شب اقوام در کنار هم غذاهای سنتی یزدی مانند آش شولی یزدی صرف می‌کنند.آش شولی یکی از غذاهای مورد علاقه مردمان یزد که سبزی خاص این آش(اسفناج، شوید،برگ چغندر)، چغندر، نعناع خشک ، سرکه از مهم ترین مواد تشکیل دهنده این آش سنتی است.

شب یلدا در لرستان

شب چله در میان مردم مناطق لر و لر نشین دارای آداب و رسوم خاصی است و به آن «شو اول قاره» می‌گویند. شب نشینی، دید و بازدید اقوام، فال چهل سرو، فال حافظ، پختن غذاهای خاص این شب، دراز کردن شال یا چادری از پشت بام همسایه برای دریافت آجیل و میوه از سوی دیگر همسایگان و خواندن اشعاری به همین منظورمثل،  امشو اول قاره، خیر د هونت بواره ( امشب اول یلدا یا اول زمستان است خیر از خانه ات ببارد) ، نون و پنیر و شیره _ کیخا هونت نمیره (نان و پنیر و شیره کدخدا (صاحب خانه) خانه ات نمیرد) ، چی به علی کوشکه بیاره( چیزی بده علی کوچک یا بچه ات بیاورد) میخوانند.

صاحب خانه کمی آجیل گندم برشته با میوه و شیرینی در شال می‌گذارد و ضمن بالا کشیدن شال و محتویاتش به عنوان تشکر از صاحب خانه، دوباره شعر را تکرار می‌کنند و سپس شال را برمی‌دارند و به روی پشت بامهای دیگر می‌روند و دوباره ترانه فوق را می‌خوانند.

در این شب همچنین مردم با استفاده از گندم، شاهدانه، کنجد و گردو، تنقلاتی خاص تهیه می‌کنند و با جمع شدن افراد خانواده کنار هم از آن استفاده می‌کنند.در لرستان شب چله (شو اول قاره) گندم شیره هم می‌خورند که از این طریق گندم را در شیره می‌خیسانند و زردچوبه و نمک را با آن مخلوط می‌کنند سپس آن را روی ساج برشته می‌کنند و همراه بادام، گردو، کشمش، سیاه دانه و کنجد مخلوط می‌کنند.

شب یلدا در ایلام

مردم دیار کردنشین استان ایلام نیز از کهن روزگار دور تاکنون با حفظ بسیاری از آداب و رسوم خاص خود در ایام های ویژه سال همچنان آن را برگزار کرده و گرامی می دارند.

آداب و رسوم خاصی همچون جمع شدن در منزل بزرگترها، گرفتن فال حافظ و خوردن انواع شیرینی های سنتی با عطر و بوی خاص نظیر کله کنجی، برجی برساق، گنمه شیره، انواع تنقلات و تخمه، هندوانه و انار، موز و سیب، پخت برخی شیرینی های خانگی از جمله آداب مردم دیار ایلام در برگزاری شب یلدا است.

در زمان های قدیم تر همزمان با شب چله شماری از جوانان و نوجوانان به صورت دسته جمعی به درب منازل مردم می رفتند و پس از دق الباب ابیات زیر را می سرودند؛

شیلی میلی، خالی ده قولی، ده س کی وانو وه خیر بی پی لی

سلام علیکم، دست کدبانویی که خال (سعادت) بر پا دارد سخاوتمند و سعادتمند باد

ئی مشهو ئه وه ل وه هاره خیر ده حونه ت بی واره

امشب آغاز بهاره امیدواریم باران خیر و برکت خونه شما رو فرا بگیرد

نانو په نیرو شیره کیخا حونه ت نه میره

نان و پنیر و حلوا به ما عطا کن تا برای صاحب خانه دعا کنیم که نمیره

 صاحب خانه بلافاصله با شنیدن این اشعار که به صورت دسته جمعی و موزون خوانده می شد مقداری پول، قند، خرما، شیرینی یا تنقلات برای آنها می آورد.

شب یلدا در گلستان

در این شب جوانان گلستان به خانه پدربزرگ ها و مادر بزرگ ها رفته و ضمن دورهم‌نشینی و خواندن حافظ ، شاهنامه و نَقل اندازی (داستانهای شفاهی)، تنقلات و میوه های تابستانی، باغی و جنگلی از قبیل هندوانه، انار، لیمو و پرتقال، ولیک و کندس و شیرینی‌ هایی همچون ‘مَت و کَسمَک’ تناول می کنند.

آنان همچنین پای صحبت، بیان تجربیات و داستان‌های بزرگترها تا پاسی از شب می نشینند و معتقدند که صبح بعد از یلدا روز پیروزی خورشید بر سیاهی و تاریکی‌ها است.

از سوی دیگر جشن یلدا علاوه بر اینکه بهانه ای برای دور هم جمع شدن اعضای خانواده و انجام صله رحم است موجب رفع کدورت های احتمالی برخی از خویشاوندان نیز می شود.

شب یلدا در قم

شب چله در قم همچون دیگر مناطق ایران، نزد خانواده ها با اهمیت بوده و مردم نیز از هفته قبل در تدارک مهمانی هر چند کوچک و خرید مایحتاج و تنقلات مخصوص این شب هستند.در بعضی از منازل، اقوام نزدیک و صمیمی دور هم جمع می‌شوند و تا آخر شب به گفت‌ و گو می‌پردازند و با گرفتن فال و گفتن افسانه‌های کهن و محلی اوقات خوشی را سپری می‌کنند.

مردم قم به رسم گذشته برای شب یلدا آجیلی از گندم برشته و سوهان و و کشمش، کنجد، شاهدانه، گردو و فندق تهیه نموده و در کنار سایر تنقلات مصرف می‌نمایند.آجیل، گندم برشته، میوه‌های فصلی، انواع تخمه و بادام‌ زمینی، شیرینی، انار، سوهان و پشمک از جمله تنقلات  قمی ها در شب یلدا می باشد.

در این شب اگر دختری تازه‌عروس باشد خانواده او هدیه‌ای با مقداری آجیل و میوه و شیرینی به منزل داماد می‌آورند و اگر پسر و دختری با هم نامزد باشند، خانواده‌ پسر در شب یلدا هدیه‌ای برای این دختر به منزل پدرش می‌برند.در گذشته اوایل شب یلدا بعضی از پسر بچه‌ها به بالای پشت بام منازل رفته و ریسمانی را به یک شال بزرگ بسته به پایین و به طرف درب خانه‌ها می‌‌فرستادند و شعر می‌خواندند و سپس صاحب‌خانه مقداری آجیل و میوه و شیرینی در شال آن‌ها می‌گذاشت و بچه‌ها از صاحب‌خانه تشکر می‌کردند.

انواع میوه ها نظیر هندوانه، آجیل و شیرینی در کنار تفال به دیوان حافظ، از دیرباز زینت بخش سفره‌های شب یلدای ایرانیان بوده و هست و همدلی و همنشینی اعضای خانواده و خویشاوندان نیز پای ثابت این جشن بوده است.در آیین سنت قاشق‌زنی افراد با پوشاندن سر و صورت خود به درب منازل رفته و با به صدا در آوردن قاشق صاحب خانه را از حضور خود آگاه می‌کردند.در این هنگام صاحب خانه نیز به میمنت این شب مقداری از تنقلات و شیرینی خانگی را در ظرف آنان می‌ریخت.

شب یلدا در کرمان

کرمانی‌ها نیز همانند سایر ایرانیان این شب را گرامی می‌دارند. هندوانه، انار، آجیل، کماچ و کلمپه و ساير شيرينی‌های محلی، شب يلدا در خانه‌ها ديده می‌شود. سفره‌ای شيرين و خوش‌رنگ كه دور آن تمام لب‌ها خندان است و شاد.

در این شب اعضای خانواده دور هم در خانه بزرگتر‌ها جمع می‌شوند و با سرگرمی‌های متنوع تا پاسی از شب بیدار می‌مانند و هندوانه و انواع میوه‌های سال را در این شب می‌خورند . خوردن انواع آجیل ها ، حافظ خوانی، گرفتن فال نخود ، چهاربیتی خوانی نیز از دیگر مراسم این شب می‌باشد. در میان میوه‌ها خوردن هندوانه بیش از همه مورد توجه می‌باشد زیرا مردم کرمان بر این باورند اگر در این شب هندوانه بخورند سرما و لرزی که در آن شب در اثر خوردن هندوانه بر آنها مستولی می‌شود باعث می‌شود از گرمای تابستان رنج نبرند.

از انواع بازی‌ها و تفریحات این شب هم یک بازی بوده به نام «ماردوره» که عبارت بود از اینکه هر فردی که در مهمانی شب یلدا بوده باید نیت می‌کرده و یک شی کوچک مانند تکمه ، سوزن قفلی ، سکه و یا هر شی کوچک دیگر در ظرفی سفالین به شکل پارچ می‌انداخته. سپس یک نفر مسئول برداشتن اشیاء از توی ظرف می‌شد و دیگران یک بیت شعر می‌خواندند. بعد از آن مسئول ظرف هم به طور شانسی یک شی در می‌آورد و آن شعری که خوانده می‌شود به عنوان فال صاحب شی بود. بعد از بازی مادوره نوبت به تعریف یک خاطره شیرین یا یک لطیفه می‌رسید که همه افراد می بایست آن را تعریف کنند.

اما در کرمان هم زرتشتیان که بزرگترین اقلیت مذهبی این شهر محسوب می‌شوند این شب را گرامی می‌دارند.در باور زرتشتی ها، شب چلّه طولانی ترين شب است، به عقيده آنها تاریکی اهریمنی است و در اين شب كه تاريكی از همه سال بيشتر است و شب بد یمنی است، زرتشتيان تا سحر بيدار می‌مانند و فديه می‌دهند.

شب یلدا در سمنان

 مردم استان سمنان، شب یلدا را در گوشه‌گوشه استان با آداب و آیین خاصی برگزار می‌کنند، از آداب و رسوم کویر نشینان استان سمنان در شب چله به عنوان ” یلدان یلدان” نام برده می‌شود. دیگری خواندن شاهنامه و تفأل به حافظ در جمع خانواده است. نواختن نی همراه با زمزمه ترانه‌ها و ادبیات محلی و نیز انجام بازی‌های محلی در بسیاری نقاط از جمله سرگرمی‌های مردم در بلندترین شب سال بشمار می‌رود.

 خوردن آجیل مخصوص، برگه زرد‌آلو، انجیر خشک و انگور ، مویز، توت خشک، نقل، سنجد، كشمش، بادام، هسته زرد‌آلو، تخم کدو، تخم هندوانه، کِنو کُنجی(شاهدانه)حلوای سیاه، شیره انگور، شیره توت، لبو پخته، مغز گردو، حلوا کنجد، حلوای آریشه، حلوای سیاه، هندوانه، خربزه، شلغم، انار، به، سیب و شیرینی که هر یک نمادی به نشانه برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی به شمار می‌روند، از آیین‌های مردم استان در شب چله است و از جمله غذاهای این شب نیز “ته چین اسفناج” و “خورش فسنجان” است، همچنین بیدار ماندن تا پاسی از شب از جمله آداب و رسوم شب یلدا در این منطقه است.  در بسیاری از روستاهای استان سمنان مرسوم است که دامداران در شب چله گوسفند پرواری را تحت عنوان “چله کُشی” قربانی کرده و گوشت آن را قرمه می‌کنند، از این گوشت که در شکمبه حیوان ذخیره می‌شود، برای تهیه غذا در فصل سرد سال بهره می‌برند.

شب یلدا در البرز

البرز به جهت حضور اقوام مختلف که هر کدام آداب و آیین خاص خود را دارند استانی است، لبریز از فرهنگ‌هایی که ورود به هریک از آنها خارج از این فرصت است و مردم‌شناسی خاص خود را می‌طلبد، بی شک امشب ضیافت شبانه یلدا در البرز آمیخته از فرهنگ‌های مختلف از آذری و مازنی گرفته تا کرد و لر،  استانی با شب یلدایی خاص را تجربه می‌کند.

مردم روستاهای شهرستان طالقان مراسم شب چله به خانه بزرگ روستا رفته و طولانی‌ترین شب سال را در کنار یکدیگر و با شور و حال خاصی می‌گذرانند.در شب چله، طالقانی‌ها دور کرسی نشسته و بزرگ ده با خواندن قران و دعا برای پرباری محصول در سال آینده شب نشینی را شروع می‌کنند.زنان نیز تدارک پذیرایی را می‌بینند و تنقلات گذاری در این شب را از چند روز قبل فراهم می‌کنند. هندوانه، سنجد، گردو، گندم برشته، کدو تنبل پخته شده، انگور خشک شده، زالزالک از تنقلات این شب است.

یکی از رسوم زیبا و جالب مردم طالقان در این شب مراسم درجی سران و شال‌اندازی است که به عنوان میراث ناملموس و یا معنوی ثبت ملی شده است.در این رسم جالب جوانان ده در شب چله به بالای بام خانه رفته و از سوراخ روی بام که اصطلاحاً به آن درجی می گویند شالی پشمی را که به آن کیسه‌ای‌ بسته شده است را به پایین می‌فرستند و اهل خانه وقتی متوجه آن شدند، در آن کیسه میوه و دیگر تنقلات در آن ریخته و جوانان شال را بالا کشیده و وسایل داخل کیسه را بین خود تقسیم می کنند.از بازیهایی که مردم طالقان در شب چله انجام می‌دهند، انگشتر بازی و گدره بازی است که مردم با شور و حال خاصی آن را انجام می‌دهند.خواندن اشعار محلی به همراه نی زدن از دیگر آیین ها مردم طالقان در شب چله است.

شب یلدا (انقلاب زمستانی) در دیگر نقاط جهان

یلدا در پاکستان

پاکستانی‌ها از زمان های گذشته شب یلدا را با دعا و نیایش برپا می‌کردند. در این شب طولانی زمستان مردان به حمام زمستانی می‌روند، حمام کردن این شب با شب های معمولی متفاوت است. حمام این شب بدین گونه است که تکه نانی را در دست می گیرند و بر روی سر خود می ریزند. این حمام باید به صورت ایستاده باشد و از صبح تا بعد از ظهر آخرین روز پاییز انجام می گیرد. در شب یلدای پاکستان زنان و دختران مراسم جداگانه ای دارند، در این مراسم زنان و دختران حمام سنتی را انجام می دهند و بعد از تمیز شدن مراسم آتش افروزی و جشن پایکوبی و خوردن غذاهایی که از شکمبه بز تهیه می شود ادامه پیدا می کند.

شب یلدا در افغانستان

یلدا در کشورهای مختلف و از جمله افغانستان هم برگزار می شود، در این کشور جشن یلدا یکی از سنت ها می باشد که آن را همانند ایران برگزار می کنند. کشور افغانستان در شب یلدا سفره مخصوص چیده می شود از میوه و آجیل های خوشمزهای که هر کدام معنای خاص خود را دارد. سرخی میوه های شب یلدا نمادی از خورشید است که مردم افغانستان هم با گذاشتن دو میوه انار و هندوانه زیبایی سفره خود را دوچندان می کنند. مردم این کشور شب بلند یلدا را در کنار بزرگان و ریش سفیدان خانواده می گذرانند، در کنار شب نشینی مانند دیگر شب یلدا در کشورهای مختلف مراسم شعر خوانی از جمله های سنتی افغان خوانده می شود. نکته قابل توجه اینکه در افغانستان مدرسه ها بجای تابستان در زمستان تعطیل هستند و همین باعث شده بچه ها در شب یلدا ذوق و شوق بسیاری در گذراندن این شب داشته باشند.

یلدا در تاجیکستان

یلدای ایرانی که قدمت هفت هزار ساله دارد و هر ساله این شب در دنیا و همچنین در کشور تاجیکستان برگزار می شود. در میان فارسی زبانان تاجیکستان مردم شب یلدا را دور هم جمع می شوند و سفره های خود را پر از انار و هندوانه، آجیل و انواع و اقسام تنقلات می کنند. یکی از مراسم های شب یلدا در تاجیکستان پختن نان شیرینی است، این نان شیرین بسیار لذیذ و به شکل های مختلفی از موجودات زنده درست می شود. در برخی از روستاها مردمان قدیمی کناره های پنجره ها را با پوستین پوشش می دهند و از سقف ها چرم آویزان می کنند و در حیاط گندم می پاشند. تاجیکستانی ها در شب یلدا فال می گیرند، برای اینکه اتفاق های سال بعد را پیش بینی کنند. مردم تاجیکستان در شب یلدا مخصوصا در روستاها بر این باور هستند که هر انسان باید در این شب یک انار کامل بخورد، زیرا خوردن انار در این شب شفابخش تمام امراض است.

شب یلدا در شرق آسیا

یلدا در شرق آسیا

شب یلدا در شرق آسیا هم مانند جاهای دیگر در دنیا برگزار می شود، در این شب سرد زمستانی مراسم خود را با دونگ ژی جشن می گیرند. مردم شرق آسیا شب یلدا را با حساسیت خاصی برگزار می کنند، چون برایشان اهمیت زیادی دارد. در این شب نان برنجی های خوشمزه درست می کنند و مراسم های فستیوال های خاص برگزار می شود. در شرق آسیا خانواده ارزش بالایی دارد و شب یلدا را در کنار خانواده و دور هم خوش می گذرانند. چینی ها برای شب یلدا مراسم خاصی را اجرا می کنند و دور هم جمع می شوند و نان برنجی هایی که درست کرده اند را نوش جان می کنند. مردم کره جنوبی در مراسم شب یلدای خود همانند چین نان برنجی های خوشمزه با لوبیا قرمز درست می کنند. کره ای ها مراسم جالبی دارند که در اطراف خانه های خود آب می پاشند و با این کار خود نیروهای بد و منفی را از خود دور می کنند. مردم کشور چین افسانه ای دارند که اعتقاد دارند در این شب روح یک شکارچی به خانه روستایی ها می رود تا برای زمستان خود غذا پیدا کند.

یلدا در کشورهای مختلف

شب یلدا در ژاپن

توئوجی نام شب یلدا در کشور ژاپن می باشد که آن را با سنت های خاص برگزار می کنند، ژاپنی ها در شب چله زمستان حمام برنج می‌گیرند و خود را برای شب جشن تمیز و مرتب می‌کنند. آنها معتقدند این کارشان باعث از بین رفتن انرژی های منفی می شود و تا آخر زمستان دچار سرماخوردگی نمی شوند. ژاپنی ها هم مانند همه کشورهای دنیا یلدا را جشن می گیرند و در این شب از میوه و سبزی استفاده می‌کنند.

شب یلدا در اسکاتلند

مردم کشور اسکاتلند یلدای خود را مثل مراسم چهارشنبه سوری ایرانی ها انجام می دهند و اجرای این مراسم به این صورت است که یک نفر با موهای مشکی و بلند به در خانه های همسایه رفته و از آنها هدیه خوراکی های خوشمزه می گیرد. این مراسم اسکاتلندی ها همانند مراسم کاسه زنی ایرانی ها است. هدیه هایی که از در خانه همسایه طلب می کنند نمک، نان، نوشیدنی، پودینگ میوه، شیرینی و شکلات می گیرند. یکی دیگر از مراسم های اسکاتلند برگزاری جشن های زمستانی هاگمانی است که از نیمه شب این مراسم را انجام می دهند.

شب یلدا در بولیوی پرو و اکوادور

یلدا در بولیوی پرو و اکوادور همانند دیگر شب یلدا در کشورهای دنیا به صورت مراسم و جشن برگزار می شود و این سه کشور مراسم این شب را به یک شکل مشترک انجام می دهند. در مراسم شب یلدا آیینی دارند که طناب پیچیدن دور خورشید است. آنها برای اینکه به خورشید دسترسی داشته باشند به قله کوه می روند و طی مراسمی نمادین خورشید را می گیرند و آن را به سنگ ها می بندند و با این کار خود روزها را بلند کنند. مکانی که برای این مراسم استفاده می کنند ارتفاعات کوه ماچوپیچو می باشد.

شب یلدا در کشورهای مختلف همچون آفریقا

از بین مراسم های مختلفی که در شب یلدا در کشورهای دنیا برگزار می شود پر هیجان ترین مراسم فستیوال در کشور آفریقا است. این مراسم در باهاماس، غرب جامائیکا و بخش هایی از کارولینا و یرجینیا برگزار می‌شود. در مراسم جشن شب یلدا مردم لباس هایی عجیب و غریب به شکل سرهای و پیکر حیوانات مثل سر گاو و پیکر اسب و شیطان و فرشته می پوشند و به خیابان ها می آیند و جشن خود را با موسیقی های سنتی شهرشان به استقبال زمستان می روند.

جشن یلدا در روسیه

مردم روسیه مراسم های مختلفی را در کشور خود برگزار می کنند که مراسم شب یلدا یکی از مراسم های سنتی این کشور محسوب می شود. شب یلدا در کشورهای دنیا به عنوان شبی خاطره انگیز از اول زمستان است و مردم روسیه هم این شب را با دعا و نیایش و خوردن نان و پنیر و عسل می گذرانند. در این کشور در طولانی ترین شب سال خیابان ها را چراغانی می کنند و برای خود و دیگران کلوچه خانگی درست می کنند. در جنوب روسیه شیرینی هایی شبیه انسان و حیوان درست کرده و در بین مردم پخش می کنند. اتاق های چوبی خود را با چرم تزئین می کنند. از جمله گفتنی هایی که باید بگوییم مصرف حبوبات و تنقلات و قربانی در این شب است.

جشنواره فانوس در ونکوور کانادا

کانادا در شب ۲۱ دسامبر که مصادف با انقلاب زمستانی است جشن هایی برگزار می کند که یکی از این جشن ها، جشن فانوس می باشد. این جشن یکی از معروف ترین جشن های کانادا است که خیابان های تاریک شهر را با روشن کردن فانوس و چیزهایی مثل فانوس، شهر را روشن می کنند. آتش بازی و اجرای موسیقی از جمله مواردی است که در این شب طولانی زمستانی در ونکوور کانادا انجام می شود.

سوزاندن ساعت ها در برایتون انگلیس

مراسم یلدا در برایتون انگلیس

در ۲۶ سال اخیر در برایتون انگلیس مراسم عجیبی در شب ۲۱ دسامبر که همان شب یلدای ما ایرانیان است برگزار می‌کنند. در این شب راهپیمایی با شکوهی همراه با فانوس و هر چیزی که نور داشته باشد برگزار می‌شود. در این مراسم قبل و بعد از راهپیمایی ساعت ها سوزانده می‌شود. برخی افراد که در این راهپیمایی شرکت می‌کنند لباس‌های می‌‍پوشند که به شکل ساعت است و نماد این حرکت گذشتن زمان در شب طولانی اول زمستان می‌باشد.

لوهری در هند

لوهری یکی از جشن‌های مشهور در کشور هند که مطابق با شب یلدا در ایران است. این مراسم به نیت شب یلدا نیست ولی برای انقلاب زمستانی برگزار می‌‎شود. این جشن را در ایالت های مختلفی از شمالی هند، پنجاب و هارینا شاهد خواهید بود.

طول شب یلدا در کشورهای مختلف

ایران ۱۴ ساعت و ۱۷ دقیقه

دانمارک ۱۷ ساعت

بریتانیا ۱۶ ساعت و ۱۰ دقیقه

آلمان ۱۶ ساعت و ۲۲ دقیقه

روسیه ۱۷ ساعت

فنلاند ۱۸ ساعت و ۱۲ دقیقه

نروژ ۱۸ ساعت و ۹ دقیقه

سوئد ۱۷ ساعت و ۵۷ دقیقه

ایسلند ۱۹ ساعت و ۵۴ دقیقه

دوست دارید شب یلدا کجا باشید؟

شب یلدا مبارک

تیم بانی مگ شب یلدا را به شما همراهان تبریک می‌گوید امیدواریم لحظه هایتان سرشار از خوشی و سلامتی باشد. به مناسبت فرارسیدن یلدا این شب زیبا شما را به خواندن چند متن تبریک شب یلدا دعوت می‌کنیم.

متن تبریک شب یلدا

امشب شب یلدا است…

شب فال…

شب عشق…

شب هندوانه…

یلداتون به شیرینی هندوانه

خندتون مثل پسته

و عمرتون به بلندی یلدا

*****

یلدا مجالی است برای تکرار هر آنچه روزگاری سرمشق خوبی هایمان بوده اند و امروز بر روی طاقچه عادت هایمان غبار می گیرند.

یلدا مبارک

*****

آذر

ته تغاریِ مهربانِ پاییز

“یلدا” را بهانه ایی کرده،

که بفهماند،

“پاییز” هم طاقت بی هم بودن ها را ندارد…

به امید روزی که ویروس بره و دوباره دور هم جمع باشیم.

یلداتون مبارک

شب یلدا مبارک

چه سخاوتمند است پاییز

که شکوه بلندترین شب‌اش را

عاشقانه پیشکش تولد زمستان کرد

زمستانتان سفید و سلامت…

یلدا مبارک

*****

مادامی که طولانی ترین شب سال پایان می یابد، امید داریم که روزهای روشن و زیبا و پیروز بر سر راه ما قرار بگیرد… ‌

‌با در نظر گرفتن تمام این زیبایی ها، برای شما یلدایی گرم و شاد را آرزو داریم.

*****

سرخی انارو برای قلبتون.

شیرینی هندوانه روبرای عشقتون..

وبلندای یلدارو برای زندگیتون آرزو میکنم…

یلداتون مبااااارک.

*****

ننه سرما قدمت مبارک

زیبایی هایت را عزیز می داریم

برایمان دعا ڪن ، چرخ روزگارمان

در حـضـور تو به سلامتے و خیر بگردد

و برف شادے به دل همه ببارد

پیشاپیش یلدا مبارک

*****

مهم نیست هندونه ی شب یلدات شیرین نباشه

یا انارات ترش از آب دراد

یا کدو تنبلی که بار میذاری بیمزه بشه

یا چند تا از گردو‌هایی که می‌شکونی پوک باشه

مهم اینه که کسی رو داری که یلدا رو بهت تبریک بگه

یلدا‌تون مبارک

*****

خورشیدِ فردا کمی در تأخیر است؛ که امشب را در طولانی ترین لحظات باهم بودن پر از رمز و راز عاشقانه حیات کنیم؛ پر از نیایش خویشاوندی و هم‎دلی. یاد کنیم از پرواز های گذشته، از سفرهای تعالی، معجزات مکرر عمر. یاد کنیم از روزگار همیشه در شتاب، زندگانی پر رمز و راز. یکدیگر را فراخوانیم به سمت یک رنگی، به سمت عشق؛ که عمر نمی ایستد

پیام تبریک پیشاپیش شب یلدا جدید

 *****

به امید یلداهای خالی از دغدغه و نگرانی با هم بودن و خالی از استرس بی هم بودن…..

آرزوی یلدایی زیبا برای تک تک شما عزیزان را از درگاه خداوند خواهانیم

*****

مکر دنیا را به مکری تازه بی تاثیر کن

زندگی تغییر خواهد کرد ، پس تغییر کن

زنده ام با آرزوی مرگ ، زیرا گفته ای

مرگ را از آرزوی زنده بودن سیر کن!

یلداتون مبارک

 *****

هر فتنه ای

به قامت یارم نمی رسد

یلدا به پای زلف

نگارم نمی رسد

تا ذره ای ز نور

وجود تو در من است

خورشید هم به گرد

غبارم نمی رسد

یلـــــــدامبــــــــارک

کارت پستال شب یلدا

شعر شب یلدا

مجموعه ای از شعر شب یلدا را جمع آوری کرده ایم، امروز زیباترین شعرهای عاشقانه شب یلدا را مرور می‌کنیم. شـما می‌توانید از این عکسها و اشعار برای پست هاي اینستاگرامی و یا پروفایل هاي شبکه هاي اجتماعی‌تان استفاده کنید. کمتر از یک هفته بـه طولانی ترین شب سال باقیمانده اسـت، در ادامه با مجله بانی مگ همراه باشید.

حافظ غزل شماره ۲۳۲

بر سر آنم که گر ز دست برآید

دست به کاری زنم که غصه سر آید

خلوت دل نیست جای صحبت اضداد

دیو چو بیرون رود فرشته درآید

صحبت حکام ظلمت شب یلداست

نور ز خورشید جوی بو که برآید

بر در ارباب بی‌مروت دنیا

چند نشینی که خواجه کی به درآید

ترک گدایی مکن که گنج بیابی

از نظر ره روی که در گذر آید

صالح و طالح متاع خویش نمودند

تا که قبول افتد و که در نظر آید

بلبل عاشق تو عمر خواه که آخر

باغ شود سبز و شاخ گل به بر آید

غفلت حافظ در این سراچه عجب نیست

هر که به میخانه رفت بی‌خبر آید

فردوسی

چنین بود تا بود گردان سپهر

گهی پر ز درد و گهی پر ز مهر

تو گر باهشی مشمر او را به دوست

کجا دست یابد بدردت پوست

شب اورمزد آمد و ماه دی

ز گفتن بیاسای و بردار می‌

کنون کار دیهیم بهرام ساز

که در پادشاهی نماند دراز

عطار

به عزت شب قدر و شب حساب برات

به حرمت شب آبستن و شب یلدا

چو درد من سری پیدا ندارد

شب یلدای من فردا ندارد

سعدی

سعدی در این باره می‌گوید:

«بر آی، ای صبح مشتاقان اگر هنگام روز آمد

که بگرفت این شب یلدا ملال از ماه و پروینم»

در جایی دیگر:

«هر که مجموع نباشد به تماشا نرود

یار با یار سفر کرده به تنها نرود

بادِ آسایش گیتی نزند بر دل ریش

صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود»

سعدی در غزلی دیگر شکایت می‌کند که برای عاشق شب‌های فراق مانند شب یلدا دراز است:

«شب فراق تو هر شب که هست یلدایی‌ست

خلاص بخش خدایا! همه اسیران را»

و در مورد روی محبوبش گفته:

«روز رویش چو برانداخت نقاب شب زلف

گفتی از روز قیامت شب یلدا برخاست»

«باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش

صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود»

«هنوز با همه دردم امید درمانست

که آخری بود آخر شبان یلدا را»

«نظر به روی تو هر بامداد نوروزی‌ست

شب فراق تو هر شب که هست یلدایی‌ست»

«روز رویش چو برانداخت نقاب شب زلف

گفتی از روز قیامت شب یلدا برخاست»

حافظ

ترک گدایی مکن که گنج بیابی

از نظر ره روی که در گذر آید

صالح و طالح متاع خویش نمودند

تا که قبول افتد و که در نظر آید

بلبل عاشق تو عمر خواه که آخر

باغ شود سبز و شاخ گل به بر آید

غفلت حافظ در این سراچه عجب نیست

هر که به میخانه رفت بی‌خبر آید

بر سر آنم که گر ز دست بر آید

دست به کاری زنم که غصه سر آید

خلوت دل نیست جای صحبت اغیار

دیو چو بیرون رود فرشته درآید

صحبت حکام ظلمت شب یلداست

نور ز خورشید خواه بو که بر آید

صائب تبریزی

آهِ ما رعناترست از آهِ ماتم دیدگان

آنچنان کز جمله شبها شب یلدا یکی است

قاآنی

قاآنی در قصیده‌ای به شماره ۳۱۰ در دیوانش از زبان دختری به مشاور شاه که خواهان اوست به طنز می‌گوید:

«هنرت چیست جز این ریش که‌ گویی به‌ مثل

شب یلدا بود از بس ‌که درازست و سیاه؟»

سلمان ساوجی

ز شرح حال من، زلف تو طوماری است سر بسته

اگر خواهی خبر، بگشا، سر طومار سودا را

شب یلدا است هر تاری ز مویت، وین عجب کاری

که من روزی نمی‌بینم، خود این شب‌های یلدا را

محتشم کاشانی

«شب یلدای غمم را سحری پیدا نیست

گریه‌های سحرم را اثری پیدا نیست»

ناصرخسرو

ناصرخسروقبادیانی، به زاهد و عابد ریاکار این گونه طعنه می‌زند:

قندیل فروزی به شب قدر به مسجد

مسجد شده چون روز و دلت چون شب یلدا

نقاشی شب یلدا

لباس شب یلدا

اینکه در کدام کشور یا کدام قاره زندگی می‌کنید باعث نمی‌شود تا یلدا اهمیت خود را از دست بدهد. یک ایرانی همیشه مناسبت‌هایی نظیر عید باستانی نوروز، چهارشنبه سوری و یلدا را جشن می‌گیرد و سنت و آداب و رسوم این روزهای را می‌داند. شب یلدا اما به بهانه طولانی بودنش نمود بیشتری پیدا کرده است. در کنار سنت‌های جشن شب یلدا، شب نشینی‌های خانوادگی اما به بخش جذاب و شیرین این بدل شده‌است.

در چنین شبی، بدون شک لباس شب یلدا هم اهمیت زیادی دارد؛ به این معنا که نه تنها باید به شما هویت و جایگاه مناسب ببخشد، بلکه باید زیبا، خیره‌کننده، مد روز و جذاب هم باشد. پس با این اوصاف، انتخاب لباس شب یلدا آن‌قدر هم ساده نیست؛ به همین دلیل، بانی‌ مد در این مطلب به ذکر نکته‌های پرداخته است که به شما در انتخاب مناسب لباس شب یلدا و هرآنچه که باید در این زمینه بدانید کمک می‌کند. پس در ادامه این مقاله همراه بانی مگ باشید.

راهنمای انتخاب لباس شیک، مناسب شب یلدا

چند سالی است که ترکیب رنگ‌های سبز و قرمز به تم اصلی لباس شب یلدا و آرایش مخصوص این شب برای خانم‌ها تبدیل شده است. حالا اگر در انتخاب لباس هوشمندانه‌تر عمل کنیم، این ترکیب نه‌تنها زیبا و جذاب خواهد بود، بلکه می‌تواند نگاه دیگران را هم متوجه حضور ما کند!

اگر با قواعد ست کردن لباس در شب یلدا آشنا نیستید، گزینه‌های مختلفی پیش روی شماست که می‌توانید از هرکدام برای بهتر و جذاب‌تر دیده شدن، استفاده کنید. به عنوان یک پیشنهاد می‌توانید تنها از ترکیب رنگ‌های سبز و قرمز استفاده کنید یا از رنگ‌های خنثی مثل سیاه، سفید و خاکستری هم کمک بگیرید. اگر قرار است به یک مهمانی رسمی بروید، بهتر است ترکیب دامن سبز و شومیز قرمز را امتحان کنید. همیشه ست‌های جذاب و دیدنی‌تر از دل شجاعت در انتخاب رنگ‌ها و لباس‌ها بر آمده‌ است پس از امتحان ست‌های جدید واهمه نداشته باشید.

همچنین پوشیدن مانتوی قرمز روی پیراهن سبز هم می‌تواند یک گزینۀ ایده‌آل باشد. البته لازم نیست حتما از ترکیب این دو رنگ استفاده کنید؛ بلکه می‎‌توانید از رنگ سبز یا قرمز در کنار رنگ‌های خنثی که پیشتر اشاره کردیم، استفاده کنید. درضمن، استفاده از اکسسوری‌های مختلف می‌تواند زیبایی استایل شب یلدای شما را خاص و منحصر به فرد سازد.

نحوۀ آرایش، یک مکمل مهم برای لباس شب یلدا!

در سال‌های گذشته ، اهمیت این موضوع بیشتر از قبل شده‌است و درنتیجه، شاهد طراحی انواع مختلف و جالبی از آرایش‌ با تم شب یلدا هستیم. شما هم می‌توانید در کنار استفاده از لباس و اکسسوری‌های مختلف به رنگ‌های ویژۀ این شب، آرایش شب یلدا را هم در برنامه‌های خود قرار دهید. استفاده از خط چشم و سایه‌های سبز و قرمز، به همراه رژ لبی به رنگ سرخ، یک آرایش رایج اما پرطرفدار در این شب خاطره‌انگیز و فوق‌العاده است.

چگونه شب یلدا خاص و جذاب باشیم!

یکی از عادت‌های زیبا و هیجان‌انگیز در مراسم و مناسبت‌های مختلف، ست کردن لباس است. این‌که با همسر یا نامزدتان لباس هماهنگ بپوشید، شما را از جمع متمایز می‌کند و علاوه بر زیبایی‌های بصری، حس خوب هماهنگی را میان شما افزایش می‌دهد. البته لازم نیست حتما یک زوج باشید تا از ست کردن لباستان لذت ببرید و ما در ادامه به این موضوع خواهیم پرداخت.

هماهنگ با جشن شب یلدا

اینکه تصمیم دارید لباستان را با نامزد یا همسرتان ست کنید یا با فرزندتان تفاوتی در اصل موضوع ایجاد نمی کند. قواعد و نکاتی هست که باید آن ها را به خاطر داشته باشید. ممکن است تصمیم بگیرید دقیقا مثل هم لباس بپوشید یا ترکیب رنگ‌هایی که انتخاب می‌کنید با هم مکمل باشند اما در هرصورت اولین نکته‌‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که به هارمونی رنگ‌ها توجه کنید. ست لباس شب یلدا معمولا به رنگ سبز و قرمز است اما این یک قاعده نیست و شما می‌توانید هر ترکیب رنگی را که می‌پسندید برای ست کردن انتخاب کنید.

یکی از ترفندهای ساده و کاربردی این است که با استفاده از اکسسوری‌ها و وسایل کوچک که بافت و رنگ هماهنگ دارند، یک ست زیبا ایجاد کنید. به عنوان مثال، کافی است تا دستمال گردن یا کمربندتان با پیراهن یا دامن نامزدتان ست باشد تا علاوه‌ بر هماهنگی، زیبایی منحصر به فردی را هم در استایل شما و هم در استایل همراهتان به وجود بیاید.

نکتۀ دیگری که لازم است به آن توجه کنید این است که بافت پارچه را از قلم نیندازید. به این معنا که ممکن است رنگ‌ها را به درستی انتخاب کنید اما از آن جا که بافت‌ پارچه‌ها به درستی انتخاب نشده‌اند، ترکیب حاصل چندان دلنشین نباشد.

یک خانواده هماهنگ؛لباس شب یلدا را زن و شوهری ست کنید.

ست کردن لباس شب یلدا بخصوص برای نامزدها و تازه عروس و دامادها یک اتفاق جالب و رایج است. برای هماهنگی لباس‌ها و جذابیت دیدن یک زوج در لباس‌هایی با تم مشابه، می‌تواند یکی از اتفاقات خوب شب یلدا باشد. انتخاب تم مشابه برای مناسبت‌های خاص می‌تواند حس همبستگی خانوادگی را تقویت کند و به دیگران نشان بدهد که شما تا چه حد با هم هماهنگ و به یکدیگر علاقمند هستید؛ اما ست کردن لباس شب یلدا برای عروس و داماد قواعد خاص و در عین حال ساده‌ای دارد که باید حتما به آن‌ها توجه داشته باشید و اگر این موارد را در خاطر نگه دارید، می‌توانید آرشیو خود را از عکس‌های زیبا و خاطره‌انگیز پر کنید. برای این که یک ست عالی برای شب یلدا داشته باشید، پیشنهاد می‌کنیم به مرکز خرید آنلاین بانی مد سر بزنید.

 نکات ست کردن لباس مادر و دختر در شب یلدا

رابطۀ میان والدین و کودکانشان، یک رابطۀ محکم و قوی است در نتیجه ست کردن لباس شب یلدا با تم مادر و دختری می‌تواند این رابطه را به خوبی به دیگران نشان دهد؛ به خصوص این که ست کردن لباس به خودی خود زیبایی‌های بصری فراوانی هم دارد. نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که برای ست کردن لباس مادر و دختری، ترجیحا لباس‌ها را مثل هم انتخاب نکنید؛ بلکه از اِلِمان‌‌های مشترک یا رنگ‌های یکسان استفاده کنید. استفاده از رنگ‌های مکمل نیز می‌تواند به زیبایی ست شما کمک کند، مثلا برای خودتان یک پیراهن خاکستری با اکسسوری زرد انتخاب کنید و پیراهن کودکتان را از رنگ زرد انتخاب کنید.

نکتۀ مهمی که در انتخاب کفش باید در نظر داشته باشید این است که ممکن است برای کودک، پوشیدن کفشی دقیقا مشابه کفش شما بسیار سخت باشد. به همین دلیل، بهتر است جنس و رنگ کفش‌ها را یکسان انتخاب کنید اما درمورد نوع و مدل آن‌ها سخت‌گیر نباشید. با این روش هم زیبایی ست لباس شب یلدای شما حفظ می‌شود و هم کودکتان شب خوبی را بدون ناراحتی از لباس یا کفش خود تجربه خواهد کرد.

همه با هم؛ شب یلدا چگونه با سایر اعضای خانواده ست بپوشیم؟

اگر به ایجاد هماهنگی در لباس‌ها به مناسبت‌های مختلف علاقه دارید، ست کردن لباس شب یلدا به صورت خانوادگی می‌تواند یکی از جذابیت‌های این شب برای شما باشد. این نوع ست‌ها می‌توانند کاملا شبیه هم باشند اما ترکیب‌های خلاقانه‌تری هم هست که می‌توانید، امتحان و تجربه کنید.

در این مطلب، شما را با انواع ست‌ها و بخصوص ست لباس شب یلدا آشنا کردیم. ست کردن لباس یکی از کارهایی است که می‌تواند افراد را سر ذوق بیاورد و علاوه بر این که میهمانی را زیبا و دلنشین می‌سازد، هماهنگی شما را با خانواده یا همراهتان نشان می‌دهد. شما معمولا در چه مراسمی از ست‌های لباس استفاده می‌کنید و چه نکاتی را در این موارد در نظر می‌گیرید؟

ست لباس شب یلدا 

یکی از کارهایی که شما می‌توانید در شب یلدا انجام دهید؛ پوشیدن ست لباس شب یلداست. آیا به لباس شب یلدای خود فکر کرده اید؟ اگر هنوز لباس شب یلدای خود را انتخاب نکرده‌اید؛ پیشنهاد بانی مگ به شما ست لباس شب یلدا است. شما می‌توانید از ست لباس شب یلدا هم به صورت تک نفره و به صورت زوجی یا خانوادگی استفاده نمایید. آنچه در ادامه خواهید دید؛ پیشنهادات بانی مگ برای ست لباس شب یلدا می‌باشد.

در انتها

بابت همراهی شما تا انتهای این مقاله سپاسگزاریم و امیدوارم در اجرای رسالت خود یعنی پاسخ به سوالات شما عزیزان موفق بوده باشیم.

به امید دیدار مجدد شما در  جشن یلدا

[sc_fs_multi_faq headline-0=”h2″ question-0=”تاریخ شب یلدا چه روزی است و آیا تعطیل است ؟” answer-0=”شب یلدا امسال یعنی ۱۴۰۱ ، برابر است با چهارشنبه ۳۰ آذر ۱۴۰۱ و تعطیل نیست.” image-0=”” headline-1=”h2″ question-1=”چه اتفاقاتی در شب یلدا رقم میخورد؟” answer-1=”آداب و رسوم شب یلدا در ایران، دورهمی های خانوادگی و دوستانه است. آجیل شب یلدا و هندوانه و انار هم از خوراکی های مرسوم شب چله در ایران است.” image-1=”” headline-2=”h2″ question-2=”شب یلدا ۱۴۰۱ چندشنبه و چه تاریخی است؟” answer-2=”چون تاریکی فرا می‌رسید در پرتو روشنایی آتش تاریکی اهریمنی را از بین می‌بردند. در این شب مهم یا تولد خورشید افراد دور هم جمع می‌شدند و جهت رفع این نحوست آتش می‌افروختند و خوان ویژه مانند سفره یی که عید نوروز تهیه می‌کنند اما محتویات آن متفاوت است می‌گستراندند و هر آنچه میوه تازه فصل که نگهداری شده بود و میوه‌های خشک در سفره می‌نهادند.
افراد کم سن و سال به بزرگترها در چیدن سفره و پهن کردن خوراکی های خوشمزه کمک می‌کنند. تعریف کردن خاطرات توسط افراد بزرگتر جمع، گرفتن فال، شاهنامه خوانی، حافظ خوانی، برپایی جشن یلدایی عروس و غیره از مهم ترین آداب و رسوم در شب یلدا است.” image-2=”” count=”4″ html=”true” css_class=””]