رمضان نهمین ماه قمری است که در این ماه، قرآن کریم بر پیامبر اسلام نازل شده است. به باور مؤمنان، این ماه مبارک در بین ماه‌های قمری از فضیلت خاصی برخوردار است که از آن با عنوان ماه مهمانی خدا، یاد می‌شود و در فرهنگ مردمان کشورهای مسلمان از جایگاه والایی برخوردار است. یکی از مهمترین اعمالی که در این ماه انجام می‌گیرد، روزه گرفتن از سحر تا افطار است. در شریعت اسلام، گرفتن روزه در این ماه بر تمام مسلمانانی که توانایی روزه گرفتن را دارند واجب است. با فرارسیدن ۲۵ فروردین که اولین روز ماه رمضان در ایران است، تصمیم داریم به ویژگی‌های رژیم غذایی و حال و هوای این ماه مبارک بپردازیم.
حال و هوای روزها و شب‌های ماه رمضان!
سحرخیزی پس از خوابی راحت در شب، شروعی برای داشتن یک روز عالی محسوب می‌شود. در ماه رمضان تمام افراد خانواده حتی کودکانی که به سن تکلیف نرسیده‌اند و روزه بر آن‌ها واجب نیست، برای به‌جا آوردن اعمال سحر و خوردن سحری معمولاً حدود یک ساعت قبل از اذان صبح بیدار می‌شوند، وضو می‌گیرند و در کنار هم دور سفره می‌نشینند و بعد از خواندن دعای سحر تا قبل از شروع اذان صبح، غذای سحر را میل می‌کنند تا برای روزه‌داری تا افطار آماده شوند.
رژیم غذایی ماه رمضان: سحری چه چیزهایی باید میل کنیم؟
روزه‌داران در ماه مبارک رمضان، از آنجایی که ساعات زیادی آب و غذا نمی‌خورند، ممکن است با مشکلاتی همچون سردرد، سرگیجه، بی‌حالی و ضعف روبه‌رو شوند؛ اما داشتن یک وعده سحری مقوی و سالم تا حد زیادی بروز این مشکلات را کاهش می‌دهد. انتخاب غذاهای سرد یا گرم برای وعده سحر، بستگی به طبع خودتان دارد؛ اما نکته قابل‌توجه درباره غذای سحری این است که این وعده غذایی باید انرژی موردنیاز شما در طول روز را تأمین کند و معده را دچار مشکل نکند.
سعی کنید از مواد غذایی دارای کربوهیدرات و فیبر، مانند سبزیجات و غلات در وعده سحری بیشتر استفاده نمایید تا به حفظ قند خون در طول روز کمک کنند. مواد غذایی سرشار از پروتئین مانند گوشت و حبوبات نیز به دلیل آنکه در طول روز به آهستگی انرژی خود را آزاد می‌کنند، سبب می‌شوند دیرتر احساس ضعف و گرسنگی داشته باشید. همچنین برای حفظ و شادابی پوست خود سعی کنید از میوه‌های حاوی آنتی‌اکسیدان و مایعات نیز در هنگام سحر استفاده نمایید. آشامیدن آب کافی سبب می‌شود وعده غذایی که میل کرده‌اید بهتر هضم شود و بدن دچار کم‌آبی نشود.
فکر روزه گرفتن بدون خوردن سحری را از ذهن خود خارج کنید. طبق نظر متخصصان علم تغذیه، روزه گرفتن بدون خوردن سحری باعث می‌شود فشار زیادی به بدن وارد شود و بدن برای تأمین انرژی موردنیاز روزانه خود دچار مشکل شود. وعده سحری باید شما را تا زمان افطار سرحال نگه دارد تا بتوانید در طول روز سرپا بمانید و کارهای خود را انجام دهید. حذف این وعده غذایی موجب کاهش قند خون، بازگشت اسید معده به مری (رفلکس معده)، افزایش وزن به دلیل زیاده‌روی کردن هنگام افطار برای جبران گرسنگی، ترش کردن و کاهش عملکرد بدن در طول روز می‌شود.
روزه خود را با یک افطار مقوی بازکنید!
قبل از افطار، از آنجایی که بدن حدود ۱۶ ساعت آب و غذا دریافت نکرده و مقدار ذخایر قند خون که غذای اختصاصی سیستم مغز و اعصاب را تأمین می‌کند کاهش می‌یابد، لازم است که در زمان افطار به قند خون خود توجه کنید. از طرفی معده به دلیل اینکه ساعات زیادی از آب و غذا دور بوده و به‌شدت گرم شده است، اگر با مواد غذایی سنگین روبه‌رو شود به هم می‌ریزد؛ بنابراین توصیه می‌شود که روزه خود را با یک استکان آب جوش و یک خرما بازکنید و پس از ۵ تا ۱۰ دقیقه اقدام به میل کردن غذای افطار نمایید تا معده دچار شوک نشود.
زمان افطار به دلیل آنکه دمای معده بالا می‌رود، خوردن غذاهای سنگین و پرخوری به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌شود؛ همچنین به دلیل همین دمای بالای معده باید از آشامیدن آب یخ در هنگام افطار خودداری کنید. بهتر است از سوپ و سالاد که غذاهای سبکی محسوب می‌شوند و مغز آجیل و سبزیجات تازه استفاده کنید تا مشکلی برای دستگاه گوارشی پیش نیاید، ویتامین لازم برای بدن تأمین شود و شب خواب راحتی داشته باشید.
برای رفع تشنگی در ماه رمضان چه باید کرد؟
زمانی که مدت زیادی به بدن آب نمی‌رسد، بدن دچار کم‌آبی می‌شود که این خطرات زیادی را در پی دارد. برای جبران این کم‌آبی باید سعی کنید آب فراوان بنوشید و از مواد غذایی که آب زیادی در خود ذخیره می‌کنند و باعث می‌شوند دیرتر احساس تشنگی کنید استفاده نمایید. سعی کنید در ماه رمضان در رژیم غذایی خود از مواد غذایی که سرشار از فیبر هستند بیشتر استفاده کنید؛ زیرا فیبرها آب زیادی را در خود نگه می‌دارند و باعث استمرار و تداوم آب‌رساني به بدن مي‌شوند تا دیرتر احساس تشنگی کنید.
مهمترین منابع فیبرها میوه‌ها و سبزیجات هستند که مصرف آن‌ها از افطار تا سحر سبب می‌شود، در طول روز میزان قابل‌توجهی فيبر در دستگاه گوارش ذخیره شود. زمانی که میزان قابل‌توجهی فیبر در دستگاه گوارشی موجود باشد، ماندگاري آب در بدن بالا می‌رود و سبب تحويل تدريجي آب به جريان خون مي‌شود. نکته قابل‌توجه، نیاز بدن به دریافت حداقل ۸ لیوان آب در روز است که بخشی از آن با مصرف مواد غذایی دارای فیبر تأمین می‌شود اما فراموش نکنید که بخش قابل‌توجهی از این میزان آب موردنیاز بدن را با نوشیدن آب و نوشیدنی‌های عطش زدا باید تأمین کنید.
نوشیدنی‌هایی مانند شربت خاکشیر و تخم شربتی اگر با میزان کمی شکر درست شوند، برای رفع عطش در طول روز بسیار مناسب هستند. دانه‌های خاک شیر و تخم شربتی می‌توانند آب زیادی را در خود نگه‌دارند و آب ذخیره‌شده را کم‌کم به بدن برسانند؛ این ذخیره‌سازی آب سبب می‌شود بدن برای مدت طولانی‌تری سیراب بماند. پیشنهاد می‌کنیم در این شربت بجای استفاده از شکر، مقدار بسیار کمی عسل و همچنین گلاب اضافه کنید تا از طعم بی‌نظیر این نوشیدنی عطش زدا لذت ببرید.
موسیقی رمضان در فرهنگ ما ایرانیان!
نوای موسیقی رمضان با دعاها و مناجات مخصوص این ماه که توسط افراد و گروه‌های مختلفی خوانده شده، بیش از هر چیزی بافرهنگ ما در ماه رمضان پیوند خورده است. در میان همه بازخوانی‌هایی که از دعاهای ماه رمضان خوانده شده، دعای سحر و افطار مرحوم محمدجواد ذبیحی، نجوای دعای سحر مرحوم موسوی قهار، صوت اسماءالحسنی گروه محمد رسول‌الله و البته برجسته‌ترین اثر مذهبی تاریخ ایران یعنی «نوای ربّنا و آواز چند خوردی چرب و شیرین از طعام» اثر استاد محمدرضا شجریان بیش از هر چیزی به تاریخ معاصر ایرانیان گره خورده و یکی از دلایل حال خوب ایرانیان به‌خصوص روزه‌داران بوده است.
دعای ربنا مشهورترین مناجات ماه رمضان
دعای ربنا از آیات قرآن استخراج شده است و اصلی‌ترین مناجات ماه رمضان است. شاید خالی از لطف نباشد تا معنای فارسی این مناجات را باهم مرور کنیم.
بارالها، دل‌هاي ما را به باطل ميل مده پس‌ازآنکه به‌حق هدايت فرمودي و به ما از لطف خويش اجر كامل عطا فرما كه همانا تويي بخشنده بي‌عوض و منت.
زيرا شماييد كه چون طايفه‌اي از بندگان صالح من روي به من آورده و عرض مي‌كردند بارالها ما به تو ايمان آورديم، از گناهان ما درگذر و در حق ما لطف و مهرباني فرما كه تو بهترين مهربانان هستي.
آنگاه كه آن جوانان كهف در غار كوه مخفی شدند، به درگاه تو پناه بردند؛ بارالها تو در حق ما به لطف خاص خود رحمتي عطا فرما و وسيله رشد و هدايتي كامل را برای ما مهيا ساز. چون آن‌ها در ميدان مبارزه جالوت و لشكريان او آمدند، از خدا خواستند كه بار پروردگارا به ما صبر و استواري بخش و ما را ثابت‌قدم بدار و ما را بر شكست كافران ياري بفرما.
مجموعه‌های نمایشی، بخش جداناپذیر روز و شب‌های ماه رمضان!
از سال‌ها پیش یکی از اتفاق‌های مهم ماه رمضان، پخش سریال‌های مناسبتی از تلویزیون بوده است. هرچند این روزها صداوسیما با گسترش شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های پخش خانگی و سیاست‌های مدیران آن به حاشیه رانده شده است اما زمان زیادی از آن سال‌هایی که تلویزیون سریال‌های پرمخاطبی برای ماه رمضان تولید می‌کرد تا روزه‌داران پس از افطار از تماشای آن‌ها لذت ببرند، نگذشته است. بدون شک از سریال‌های خانه‌به‌دوش، متهم گریخت، ترش و شیرین، بزنگاه، او یک فرشته بود، صاحبدلان، میوه ممنوعه، زیرزمین، اغما، مدینه، پایتخت۴ و … می‌توان به‌عنوان پرمخاطب‌ترین سریال‌های مناسبتی برای ماه رمضان نام برد که بر طبق نظرسنجی‌ها، سریال متهم گریخت و خانه‌به‌دوش به کارگردانی رضا عطاران را باید پرمخاطب‌ترین و خاطره‌انگیزترین سریال ماه رمضان در سال‌های گذشته دانست.
یکی از آداب‌ورسوم ماه رمضان، رفتن به مهمانی و مراسم‌های افطاری بوده که در این روزها با توجه به اپیدمی ویروس کرونا، باید از آن خودداری کرد. آرزو می‌کنیم سال بعد با امید به واکسیناسیون عمومی مجدداً درکنارهم دور سفره‌های افطار حاضر شویم و روزه خود را بازکنیم. در این مقاله از بانی مگ به مناسبت حلول ماه مبارک رمضان به بررسی حال و هوای این ماه پرداختیم. خاطرات خوشی که از دورهم بودنتان دور سفره‌ی افطار دارید را با ما به اشتراک بگذارید.
