شروع سال تحصیلی همیشه با خرید کیف و کفش همراه است. خیلی وقت‌ها والدین بیشتر به زیبایی و ظاهر این وسایل توجه می‌کنند، در حالی که سلامت ستون فقرات و اسکلت دانش‌آموزان به‌شدت تحت تأثیر همین انتخاب به ظاهر ساده قرار دارد. مطالعات مختلف نشان داده‌اند استفاده از کیف‌های سنگین یا کفش‌های غیراستاندارد می‌تواند منجر به مشکلاتی مثل درد کمر، درد شانه، تغییر شکل ستون فقرات و حتی کاهش تمرکز در کلاس شود. در حالی‌که انتخاب یک کفش استاندارد با زیره نرم و قوس مناسب یا یک کوله‌پشتی سبک با بندهای پهن و قابل تنظیم می‌تواند از بسیاری از این مشکلات جلوگیری کند. اگر می‌خواهید بدانید ویژگی‌های دقیق کیف و کفش استاندارد چیست و پیامدهای استفاده از مدل‌های غیراستاندارد چه خواهد بود، ادامه مطلب را بخوانید.
چرا انتخاب کیف و کفش ارگونومیک برای سلامت ستون فقرات دانش‌آموزان مهم است؟
کودکان و نوجوانان در دوره‌ای هستند که استخوان‌ها و عضلاتشان در حال شکل‌گیری است. هرگونه فشار اضافی یا وضعیت نادرست بدن می‌تواند در این سال‌ها اثری طولانی مدت بگذارد. “بر اساس تحقیقات، بین ۳۰ تا ۶۰ درصد دانش‌آموزان در دوران تحصیل حداقل یک‌بار دچار کمردرد یا گردن‌درد شده‌اند .که بسیاری از این مشکلات مستقیماً به حمل نادرست کیف یا استفاده از کفش غیراستاندارد مربوط می‌شود.”منبع: journals.plos.org
ویژگی‌های کیف استاندارد مدرسه
۱. وزن کیف
وزن کیف نباید بیش از ۱۰ تا ۱۵ درصد وزن بدن کودک باشد. به عنوان مثال:
کیف مناسب دانش‌آموزان با وزن ۳۰ کیلوگرم → حداکثر ۴ کیلو بار
کیف مناسب دانش آموزان با وزن ۴۰ کیلوگرم → حداکثر ۵ تا ۶ کیلو بار
این توصیه مطابق با استانداردهای جهانی ارتوپدی است و متخصصان بر این نکته تأکید دارند که وزن کیف نباید از ۱۰ تا ۱۵ درصد وزن بدن کودک بیشتر شود. اگر این حد رعایت نشود، کودک برای جبران سنگینی کیف، بدنش را به جلو خم می‌کند. این تغییر وضعیت در طولانی‌مدت می‌تواند به قوس‌های غیرطبیعی در ستون فقرات منجر شود. در برخی موارد حتی احتمال ایجاد اسکولیوز (انحراف جانبی ستون فقرات) نیز افزایش می‌یابد.
۲. طراحی کیف
- کیف مناسب باید دو بند پهن و پددار داشته باشد.
- بند کمری یا سینه‌ای برای تقسیم وزن داشته باشد.
- پشت آن با لایه‌ای نرم طراحی شده باشد تا به کمر فشار مستقیم وارد نکند.
- جای کافی برای وسایل داشته باشد تا کودک مجبور نشود همه وسایل را در یک بخش کوچک جمع کند.
شما میتوانید جهت آشنایی بیشتر با ویژگی های کوله پشتی مناسب به مقاله بهترین کوله پشتی برای پسربچه ها کدام است رجوع کنید.
۳٫ نحوه صحیح حمل کیف
حتی بهترین و استانداردترین کیف هم اگر به‌درستی حمل نشود، می‌تواند به سلامت ستون فقرات آسیب بزند. انداختن کیف روی یک شانه فشار را فقط روی یک سمت بدن متمرکز می‌کند و در طول زمان باعث عدم تقارن شانه‌ها، درد عضلات و تغییر فرم بدن می‌شود. به همین دلیل ضروری است دانش‌آموزان یاد بگیرند کیف خود را اصولی حمل کنند.
نکات کلیدی در حمل صحیح کیف
- همیشه کیف را با دو بند روی شانه‌ها بیندازید تا فشار به‌طور مساوی تقسیم شود.
- ارتفاع کیف باید طوری تنظیم شود که پایین آن بالاتر از خط کمر قرار بگیرد و روی باسن نیفتد.
- وسایل سنگین‌تر مانند کتاب‌های درسی را نزدیک پشت و در بخش میانی کیف قرار دهید و وسایل سبک‌تر را در قسمت جلو یا بالاتر بگذارید.
- بندهای کیف را به گونه‌ای تنظیم کنید که محکم و چسبیده به بدن باشند و کیف آزاد و آویزان حرکت نکند.
- هنگام راه رفتن، دانش‌آموز باید صاف بایستد، شانه‌ها را رها کند و بدن به جلو خم نشود.
- در مسیرهای طولانی، بهتر است هر چند دقیقه یک استراحت کوتاه انجام شود تا فشار روی شانه‌ها کاهش یابد.
خرید انواع کوله پشتی مدرسه دخترانه
نقش انتخاب کفش مناسب در سلامت ستون فقرات
نقش کفش در سلامت ستون فقرات افراد به خصوص نوجوانان و دانش آموزان اگر بیشتر از کیف نباشد کمتر هم نیست. کفش‌ها نقش به سزایی در کم شدن فشار به پا و کمر و در نتیجه سالم ماندن ستون فقرات و دستگاه اسکلتی نوجوانان دارند. کفش مناسب ویژگی‌هایی دارد که در زیر به بررسی هریک از آن‌ها می‌پردازیم:
اندازه و سایز مناسب
کفش باید دقیقاً متناسب با اندازه پای کودک باشد. کفش تنگ باعث ایجاد تاول و تغییر شکل انگشتان می‌شود و کفش گشاد نیز موجب لیز خوردن و فشار اضافه به قوزک و زانو می‌گردد.
کفی مناسب و جذب ضربه
کفی کفش باید توانایی جذب ضربه در هنگام راه رفتن یا دویدن را داشته باشد. کفش‌هایی با لایه میانی انعطاف‌پذیر (مثل EVA یا ژل) فشار وارده از سطح زمین را کاهش داده و از انتقال آن به زانو و ستون فقرات جلوگیری می‌کنند.
پشتیبانی از قوس کف پا
یکی از مهم‌ترین بخش‌های کفش استاندارد، پشتیبانی از قوس کف پاست. نبود این ویژگی می‌تواند منجر به کف پای صاف شود که خودش عامل ایجاد دردهای زانو و کمر در آینده است.
پاشنه متعادل
کفش نباید کاملاً تخت یا دارای پاشنه بلند باشد. بهترین حالت داشتن پاشنه کوتاه (حدود ۲ تا ۳ سانتی‌متر) است که باعث توزیع مناسب فشار روی پا می‌شود.
جنس و تهویه مناسب
کفش مدرسه باید از جنسی ساخته شده باشد که امکان تهویه پا را فراهم کند (مثل پارچه‌های تنفسی یا چرم طبیعی). این ویژگی از تعریق بیش از حد و مشکلات پوستی جلوگیری می‌کند.
ثبات و محافظت از مچ پا
کفش استاندارد باید پاشنه و کناره‌های پا را محکم نگه دارد تا از پیچ‌خوردگی مچ و حرکات ناگهانی جلوگیری شود.
وزن سبک
کفش سنگین باعث خستگی زودرس می‌شود. کفش دانش‌آموز باید سبک باشد تا او بتواند ساعت‌های طولانی در مدرسه و مسیر رفت‌وآمد راحت راه برود. و احساس خستگی نکند.
پیامدهای پوشیدن کفش غیراستاندارد در دانش‌آموزان
درد پا، زانو و مچ
کفش بی‌کیفیت یا بدون قوس مناسب باعث فشار مستقیم به مفاصل می‌شود.
انتقال فشار به ستون فقرات
مشکلات کوچک پا به مرور به کمر و ستون فقرات منتقل میشوند.
کف پای صاف و کمردرد
در دانش‌آموزان با کف پای صاف، نبود قوس استاندارد فشار بیشتری به کمر وارد کرده و احتمال کمردرد را بالا می‌برد.
اختلال در رشد طبیعی پا
کفش نامناسب می‌تواند باعث تغییر شکل انگشتان و صافی کف پا شود.
ایجاد میخچه و پینه
فشار نادرست روی پوست پا باعث زخم، پینه و میخچه می‌شود.
مشکلات تعادلی
کفش غیراستاندارد تعادل کودک را مختل کرده و احتمال زمین‌خوردن را افزایش می‌دهد.
انحراف ستون فقرات در بلندمدت
تداوم استفاده از کفش نامناسب می‌تواند باعث اسکولیوز یا سایر مشکلات اسکلتی–عضلانی شود.
خستگی زودهنگام
دانش‌آموزان هنگام بازی یا راه رفتن سریع‌تر خسته میشوند و انرژی کمتری برای فعالیت‌های روزانه دارند.
چند توصیه عملی به مدارس و والدین جهت جلوگیری از بروز مشکلات ستون فقرات:
- وزن کیف را بررسی کنید: وسایل غیرضروری را از کیف دانش آموز حذف کنید.
- کیف تک‌بند نخرید: این کیف‌ها فشار زیادی به یک سمت بدن وارد می‌کنند و در دراز مدت باعث افتادگی شانه میشوند.
- کفش را هر شش ماه یک بار عوض کنید: چون پای کودک در حال رشد است.
- کودک و نوجوان را به حمل درست کیف عادت دهید: به نحوی که هر دو بند روی شانه و بند کمری بسته شود.
- مدارس باید همکاری کنند: بخشی از کتاب‌ها و وسایل در مدرسه نگهداری شود تا بار کیف سبک‌تر شود.
- به نشانه‌های هشدار توجه کنید: اگر فرزندتان از درد کمر، گردن یا شانه شکایت می‌کند، ممکن است کیف یا کفش او استاندارد نباشد.
سخن پایانی
کیف و کفش تنها وسایل روزمره دانش‌آموزان نیستند، بلکه ابزارهای سلامت نیز محسوب میشوند. انتخاب درست آن‌ها می‌تواند به‌طور مستقیم در پیشگیری از مشکلات ستون فقرات و اسکلتی نقش داشته باشد. والدین باید هنگام خرید به وزن، طراحی و ارگونومی کیف و همچنین کیفیت و تناسب کفش توجه کنند. مدارس نیز می‌توانند با آموزش صحیح و کاهش بار غیرضروری، نقش حمایتی داشته باشند. این تصمیم‌های ساده امروز، تضمینی برای سلامت آینده فرزندانمان خواهد بود.
